Fränkische’den PE-X Boruların Çapraz Bağ Oranlarını Kolay ve Emniyetli Şekilde Belirleyebilen Yeni Bir Yöntem
Endüstriyel kalite kontrol uzmanları boruların kalitesini değerlendirebilmek için hızlı ve emniyetli yöntemlere ihtiyaç duyuyor. Fränkische bunun için yeni ve gelecek odaklı bir test yöntemi geliştirdi: Dakikalar içerisinde gerçekleştirilen bu reolojik[1] ölçüm yöntemi şimdiye kadar kullanılan ve PE-X boruların çapraz bağ oranlarını belirlemek için kullanılan yöntemin yerini alıyor.
Plastik boru üreticileri genellikle çapraz bağlı hammaddeler ile çalışmayı tercih ederler, zira çapraz bağlama işlemi malzemenin temiz su, ısıtma tesisatı ve gaz tesisatı için kullanılabirliğini oldukça iyileştirir. Fränkische de on yıllardır çapraz bağlı plastik malzemeler ile bu pazarda faaliyet gösteren firmalardan biridir. Seri üretimde önemli olan, malzemenin çapraz bağ oranını bir kalite kriteri olarak olabildiğince kesin ve hızlı şekilde belirleyebilmektir. Bu, çapraz bağlı polietilen borular ile çalışan firmaların endüstriyel kalite kontrol departmanlarının 30 yılı aşkın süredir temel görevidir. Şimdiye kadar TS EN ISO 10147 (Çapraz bağlı polietilenden (PE-X) imal edilen boru ve bağlantı parçaları - Jel içeriğin tayini ile çapraz bağların derecesinin tahmini) standardına uygun olarak kullanılan yöntem artık bina tekniği uzmanlarının pratik taleplerini karşılayamaz durumdadır. Bu yöntem çapraz bağ yapısı ile ilgili eksik bilgi vermektedir. Ayrıca numunelerin önce ve sonra hazırlanması oldukça kapsamlı ve zaman alıcıdır, bu yüzden de üretim ile ilgili sonuçların alınması gecikmektedir. Seri üretime hızlı şekilde müdahele edebilmek bu yöntem ile mümkün olamamaktadır.
Reolojik ölçümler ile kesin sonuçlar almak mümkün
Bu yüzden Fränkische üretim tesislerindeki araştırmalarına hız vererek yeni ve zaman tasarrufu sağlayan bir yöntem geliştirdi. Bu yeni metot geçen süre zarfında kendini pratikte de kanıtladı: Yeni yöntem reolojik değerleri hesaplayarak değerlendirip ağ yapısı, düğüm noktalarının sayısı ve kalitesi ile ilgili sonuçlar veriyor. Çapraz bağ oranını belirlemeyi sağlayan bu yenilikçi yöntem kolay uygulanabilir, basit bir numune hazırlığı gerektiriyor ve çok hızlı cevap almayı sağlıyor.
Üretim sürecine yakın test imkânı
Çapraz bağlama polimer zincirleri arasında kalıcı düğüm noktaları oluşturur, bu esnada çapraz bağlı polietilen kristalitlerin erime noktasının üzerinde kauçuk gibi davranır. Bu sıcaklık mertebesinde gerçekleştirilen ölçümler düğüm noktalarının sayısı için doğrudan bir göstergedir. Bu ölçümü yapmak için elektrikle ısıtılan plakalara sahip bir reometre kullanılmaktadır. Geliştirilen bu yeni ölçüm sisteminin güvenilirliğini control etmek için teste tabi tutulan numuneler aynı zamanda TS EN standartında tanımlanmış yöntemle de test edilmiştir. Ayrıca farklı çaplara ve et kalınlıklarına sahip borular uzun bir süre boyunca iki yöntem ile de incelenmiştir. Böylece yeni yöntemin potansiyeli gözlemlenebilmiş, istatistiki olarak ölçümlenebilmiş ve pratik tecrübeler edinilebilmiştir.
Pratik kullanımla gelen zaman tasarrufu
Ölçülen değerlerin incelenmesinden sonra reolojik ölçüm yönteminin seri üretimdeki malzemenin kalitesini takip etme hususunda şimdiye kadarki yönteme emniyetli bir alternatif teşkil ettiği sonucuna varılmıştır. Bu yeni yöntemin günlük hayatta beraberinde getirdiği avantajlar açıktır: Yöntem üretime yakın olduğu için numuneler rahatlıkla ulaşılabilir ve hazırlanabilirdirler. Ayrıca test sonucu hemen alınabilmektedir ve böylelikle ihtiyaç halinde üretime hemen müdahele edilebilmektedir, zira reolojik ölçüm için gerekli süre yedi dakika kadarken, TS EN 10147 uyarınca yapılan test için gerekli süre 24 saat kadardır. Fränkische bu yeni geliştirdiği bu yöntem ile kompleks ve güvenilir sistem çözümlerinde uzmanlığını kanıtladı. Ekonomik ve ekolojik potansiyelleri ile birlikte bu yeni metotun üretime yönelik endüstriyel kalite kontrolünü süreçlerini kolaylaştıracağı ve hızlandıracağı açıktır.
[1]Reoloji cisimlerin gerilme altında zamana bağlı şekil değişimini (deformasyon) inceleyen bilim dalıdır. Genel olarak katıların deformasyon ve sıvıların akış özelliklerini belirlemek amacıyla kullanılır.
Kaynak: http://content.lms.sabis.sakarya.edu.tr/Uploads/66494/29590/7.hafta_vikoelastisie-reolo.pdf