Testo Ölçüm ve İzleme Sistemleri
Öncelikle anlık ölçümlerle ya da belli perİyotlarda kayıt altına alınan proses değişkenlerinin istatistiki analizleri yardımıyla, proje teslimatı aşamasında taahhüt edilen proje değerlerinin sağlanıp sağlanmadığının ve kurulan sistemin belirlenen standartlar doğrultusunda çalışıp çalışmadığının değerlendirmesi yapılmalıdır. Örneğin bir ilaç firmasındaki havalandırma sisteminin önemi tüm ilaç sektörü prosesleri için kritiktir. Hammadde depolama sahalarından üretime, son ürün depolama prosesinden nakliye aşamasına kadar havalandırma tertibatının verimli çalışıyor olması insan sağlığına doğrudan etki eden ilaç ürünlerinin kimyasal yapısını etkileyebilmektedir.Peki HVAC testlerinde ölçülen genel parametreler nelerdir diye sıralanacak olursa, özellikle havalandırma kanallarındaki hız/debi ölçümleri, menfez çıkışlarındaki hız ölçümleri, şartlandırılmış olan havanın nem/sıcaklık değerlerinin ölçülmesi, havalandırma sistemi içerisindeki filtre düzeneklerinin giriş/çıkış noktalarındaki fark basınç değerlerinin ölçülmesi (filtre performansının zamanla değişiminin tespit edilmesi açısından önemlidir) gibi işlemler belirtilebilir. Bu işlemlerin hepsinin gerçekleştirilmesi ve raporlanması sonucunda, sistemin anlık veya peryodik dinamiklerinin değişimlerini gözlemlemek, anlık ya da uzun vadeli yaşanma olasılığı olan problemleri tespit edip ona göre düzeltici-önleyici faaliyetlerde bulunmak gibi prosedürlerin işlemesine olanak sağlanır. Bu da üretim kalitesinden işletme giderlerinin optimizasyonunun sağlanmasına kadar geniş bir yelpazede tesise ciddi kazançlar sağlar.
Havalandırma sisteminin dışında, proseslerde basınçlı hava hatlarının kullanımı da oldukça yaygındır. Pnömatik hatlar gerek pnömatik ekipmanların çalışması, gerekse bu havanın doğrudan ürüne temas ettirilerek ürünün belli bir ortamda işlenmesi gibi uygulamalarda kullanılır. Basınçlı hava, normal atmosferik koşullardaki havadan daha farklı dinamiklere sahip olduğu için, bu havanın üretilmesi ve kullanılmasında ISO bağlamında bir standart da tanımlanmıştır. ISO 8573-1 standardı olarak isimlendirilen bu standart, basınçlı havanın kalitesine yönelik bir klasifikasyonu içerir ve bu doğrultuda basınçlı hava içerisindeki yağ, partikül ve nem değerlerine bakılır. Anlık ölçümler yapılabileceği gibi, bundan daha sağlıklı olan yöntem uzun süreli izleme yapmaktır. Özellikle nem ölçümü, basınçlı hava kalitesini tespit etmede kullanılan en yaygın yöntemlerden biridir. Üretilen basınçlı hava içerisindeki su buharı molekülleri arasındaki mesafenin çok kısalmasından ötürü, su molekülleri arasındaki çekim kuvveti artar ve böylece makro anlamda bildiğimiz su meydana gelir. Bu da pnömatik sistemin içinde hava dolaşması gerekirken, su dolaşması anlamına gelir ve hat boyunca kullanılan pnömatik elemanlarının arızalanmasına yol açar. Hatta daha da önemlisi, eğer bu basınçlı hava doğrudan kimyasal bir ürün ile temas edecekse, kimyasal ürünün nem karakteristiğini çok etkileyeceğinden doğrudan ürün kalitesinin etkilenmesi anlamına da gelir. Üretilen basınçlı hava kurutma sisteminden geçtikten sonra tipik bir çiğleşme sıcaklığı değerinde kullanıma hazır hale getirilir. Çiğleşme sıcaklığı, pnömatik hatlarda kullanılan kurutucu sistemler için kullanılan karakteristik bir değerdir. Çiğleşme sıcaklığı, bağıl nem ve sıcaklık değerlerinden faydalanılarak Mollier Diyagramı sayesinde hesaplanan bir parametredir. Farklı kurutucu tiplerinin farklı farklı çiğleşme sıcaklığı (dew point) değerleri vardır. Bu parametrenin sürekli kontrol altında tutuluyor olması gerek kurutucu performansının izlenmesinde gerekse kuru hava kalitesinin stabilizasyonunun sağlanmasında oldukça önemli bir durumdur. l
Fatih Sipahi
Testo Ltd. Şti. Satış Departmanı
