Etkinlik Alanlarında Yangın Güvenliği
Etkinlik alanları, çok sayıda katılımcıyla birlikte birçok farklı fonksiyon için kullanılmaktadır. Söz konusu yapılarda, bundan dolayı, katılımcıların güvenliğine özellikle önem verilmesi şaşırtıcı değildir. Güvenlik için dikkat edilmesi gereken en önemli tehdit ‘yangın’dır. Uygun kurumsal tedbirlerin sıkı bir şekilde uygulanması durumunda, yangın olasılığı büyük oranda azaltılabilir. Bununla birlikte, bütün yangınların önlenmesi mümkün değildir ve bütün ziyaretçilerin bir yangının çıkması durumunda binadan güvenle kaçabilmelerini sağlayacak şekilde yapısal tedbirlerin tasarlanması gerekmektedir. Örneğin piroteknik efektlerin kullanıldığı bir rock müzik konserinde karşımıza çıkabilecek aşırı aldatıcı fenomenlerin bulunduğu bir ortam içerisinde, yangının erkenden ve güvenilir bir şekilde algılanmasının sağlanması, oldukça zor bir görevdir. Bu gibi bir ortamda, tepki özelliklerinin mevcut risk ve çevre koşullarına uygunluğunun sağlanmasına olanak tanıyabilecek nitelikte yangın dedektörleri kullanılmalıdır. Çok sayıda insanın güvenli bir şekilde tahliye edilmesine özellikle dikkat edilmelidir. Paniğin önlenmesi için, güvenli ve uygun işaretlerle donatılmış yeterli sayıda kaçış güzergahları bulunmalıdır. Ayrıca, ziyaretçilere genel anons sistemi üzerinden açık ve anlaşılır duyurularla gelişen durum hakkında bilgi verilmelidir. Bir etkinlik alanı için yangın koruma konsepti tasarlanırken, en kötü senaryoyu sürekli bir şekilde akılda tutarak, bütün muhtelif kullanımlar mutlaka dikkate alınmalıdır.
Giriş
Önemli Özellikler:
- Bir etkinlik alanındaki yangın riski, büyük oranda fonksiyona bağlı olarak değişiklik göstermektedir.
- Yangın koruması konsepti, en kötü durum senaryosuna göre tasarlanmalıdır.
- Çok sayıda kişinin düzenli bir şekilde tahliyesi için, uygun sayıda kaçış güzergahı ile açık talimatların sağlanması gerekmektedir.
- Kurulan yangın koruma sistemleri, farklı taleplere göre otomatik olarak uyum sağlamalıdır.
Bir etkinlik alanı, çok farklı amaçlar için kullanılabilmektedir. Normal olarak, antre, vestiyerler, depolar ve tuvaletler gibi çok sayıda küçük bölümle birlikte büyük bir salondan oluşmaktadır.
Birçok üniversitede, 8 ila 12 metre arasında oda yüksekliğine ve 600 ila 3000 m2 arasında yüzölçümüne sahip bir etkinlik salonu bulunmaktadır. Bazı daha büyük üniversitelerde, 12 metrenin üzerinde oda yüksekliğine ve 3000 m2’den oldukça fazla yüzölçümü etkinlik salonları bile bulunmaktadır. Bu büyük salonlar temel olarak, spor etkinlikleri için tasarlanmakta olup sıklıkla seyirci oturma alanları da bulunmaktadır.
Bu yazıda, 3000 m2’ye kadar salonlar için yangın koruma teknik unsurlarına odaklanılmaktadır. Bu gibi salonlar, şu amaçlar için kullanılabilmektedir:
- Seyircilerin otururlarken sunulan konuları dikkatlice takip ettikleri seminerler ya da konferanslar
- Mezuniyet seminerleri gibi festival etkinlikleri
- Katılımcıların masalarında otururken gala yemeklerini yedikleri ziyafetler
- Seyircilerin otururlarken sunulan performansı seyrettikleri tiyatro ve film akşamları
- Lazer efektleri ve sis makineleriyle birlikte bir parti atmosferinin oluşturulduğu ve çok sayıda kişinin coşkun bir şekilde kutlama yaptığı rock müzik konserleri ve dans etkinlikleri
- İnsanların serbestçe etrafta gezdikleri sergiler
Yukarıdaki listede görüldüğü gibi alandaki kişi sayısı, büyük oranda mevcut kullanıma göre değişiklik gösterebilmektedir. Bu farklılıklar aynı zamanda, güvenilir yangın algılamasını etkileyebilecek şekilde yangın riski ve çevre koşulları için de geçerlidir. Bir seminer ya da konferans sırasında yangın riski göreceli olarak düşüktür ve yangın algılamayı zorlaştırabilecek çevre koşulları bulunmamaktadır. Ancak, birçok kişinin heyecanlı bir şekilde kutlamalar yaptığı ve bir parti atmosferi oluşturmak için sis makineleri ile hatta piroteknik efektlerin kullanılmakta olduğu bir rock müzik konseri sırasındaki durum oldukça farklıdır. Bu gibi bir etkinlik sırasında, önemli seviyede bir yangın riski söz konusudur ve çevre koşulları güvenilir yangın algılamasını çok daha fazla zorlaştırmaktadır.
Bir etkinlik alanı için yangın koruma konsepti tasarlanırken, bütün bu farklı kullanımların dikkate alınması gerekmektedir. En kötü durum senaryosuyla başa çıkılabilmesi için yapısal tedbirler tasarlanmalı; ayrıca kurumsal ve teknik tedbirlerle birlikte esneklik temin edilip ilgili duruma kolaylıkla uyum sağlanabilmelidir.
Temel Koşullar
Amaçlar:
- Farklı yangın risklerine uyarlanabilecek yangın koruma konsepti
- Tehlike altında bulunan herkesin zamanında uyarılması ve düzenli bir şekilde tahliye edilmesiyle, tehlikeli bölgeden güvenli bir şekilde ayrılmalarının sağlanması
- Gereksiz yangın alarmları ile tahliye senaryolarının ve lüzumsuz itfaiye çağrılarının önlenmesi
Tipik Yangın Tehlikeleri:
- Elektrikli ya da elektronik ekipmanlar ile elektrik tesisatlarının aşırı yüklenmesi ya da kısa devre yapması
- Spot ışıkları gibi sıcak eşyaların yakınında bulunan, yanıcı malzemelerden imal edilmiş yapılar ya da dekorasyonlar
- Açık alevlerin (mumlar, alevli meşaleler, piroteknik) ya da duman çıkaran malzemelerin (sigara kullanmama ya da diğer yangın düzenlemelerine rağmen) dikkatsiz yönetimi
Tipik Bir Yangın Gelişimi
Bir etkinlik sırasında, tipik bir yangın gelişimi hakkında konuşamayız. Bir yangın, içten içe yanan bir alevden gelişebilir ya da sadece doğrudan açık bir yangın olarak kolaylıkla başlayabilir.
- Elektrikli ekipmanların aşırı yüklenmesi ya da kısa devre yapması, artan miktarlarda görünür duman oluşturulan içten içe yanma aşamasıyla başlayan bir yangına sebep olabilir. Bu şekilde bir yangının erken aşamalarda algılanabilmesi durumunda, kolaylıkla (örneğin, cihazın güç bağlantısının kesilmesiyle) başa çıkılabilir.
- Yanıcı malzemelerin güçlü bir ısı kaynağı ya da açık alevle temas etmesi durumunda, kolaylıkla açık bir yangına sebep olabilir. Bu şekilde bir yangının yeterince erken algılanabilmesi durumunda, sıklıkla su, yangın battaniyesi ya da uygun bir el tipi yangın söndürücüyle söndürülebilmektedir.
Kritik Noktalar:
- Farklılık gösteren yangın riskleri ve değişen çevre koşulları
- Zorlu koşullar altında güvenilir yangın algılanması – sis makinelerinden gelen aerosollerden ya da (yasaklanması gerekmekle birlikte) piroteknik sistemlerden gelişen yoğun ısı gelişiminden kaynaklanan yanlış alarmların önlenmesi
- Çok sayıda kişinin güvenli ve düzenli bir şekilde tahliyesi – panik durumunun ortaya çıkmasının önlenmesi
Çözüm
Temel amaç, yangının meydana gelme riskinin azaltılmasıdır. Aşağıda açıklanan teknik yangın koruma tedbirlerinin yanı sıra, kurumsal ve eğitimsel yaklaşımlar da söz konusudur.
Odanın büyüklüğü ile mevcut fonksiyonuna bağlı olmak üzere, odada bulunan insan sayısı, birkaç kişiden binlerce hatta daha fazlasına kadar değişiklik gösterebilir.
Sıklıkla, etkinlik alanlarında çok sayıda kişi bulunmaktadır ve can güvenliğinin en yüksek önceliğe sahip olması şaşırtıcı değildir. Yangın durumunda yaralanma riski, iyi koordine edilmiş yapısal, kurumsal ve teknik tedbirlerin uygulanmasıyla birlikte önemli seviyede azaltılabilmektedir.
Yapısal Tedbirler
Yapısal tedbirlerde, en kötü durum senaryosu esas alınmalıdır. Bir yangın durumunda, çok sayıda kişinin binadan güvenli ve hızlı bir şekilde tahliye edilebilmesi ve yangının binanın diğer bölümlerine yayılmasına izin verilmemesi sağlanmalıdır. Bu amaçlara ulaşılabilmesi için, aşağıdaki gereklilikler mutlaka yerine getirilmelidir:
- Bina, çok sayıda yangın bölmelerine ayrılmalıdır
- Depolar, teknik odalar ve merdivenler yangın kapılarıyla donatılmalı ve ilgili bütün kapılar kendinden kapanır nitelikte olmalıdır
- Kısıtlanmamış erişime sahip en az iki adet kaçış güzergahı sağlanmalıdır
- Binada, dumanın ve ısının atmosfere çıkmasına olanak sağlamak için yeterli açıklıklar bulunmalıdır
- İtfaiye ve yardımcı hizmetler için uygun bir erişim güzergahı temin edilmelidir
Kurumsal Tedbirler
En önemli kurumsal tedbir, aşağıda gösterilen konulara odaklanmakta olan yangın güvenliği kılavuzunun sıkı bir şekilde uygulanmasıdır:
- Yangının meydana gelmesinin önlenmesi: Sigara içme yasaklarını uygulayın; yanıcı malzemeleri güvenli yerlerde depolayın; yanıcı olmayan malzemelerden imal edilen (kapaklı) atık kaplarını kullanın; elektrikli ekipmanları düzenli bir şekilde kontrol edin; sadece yangına dayanıklı malzemelerden imal edilen dekorasyonları kullanın.
- Kaçış ve kurtarma güzergahlarının açık tutulması: Kaçış güzergahlarını herhangi bir depolama amacıyla kullanmayın; dumanın komşu yangın bölmelerine yayılmasını önleyin (yangın kapılarının kapatılması); acil durum çıkışlarını hiçbir şekilde kilitli ya da tıkalı bir şekilde tutmayın.
- Yangın durumunda alınacak tedbirler: Yangını bildirin; alarm sinyallerine dikkat edin ve uygun talimatlar verin; engelli ve/veya yaralı kişilere güvenli bir alana ulaşmaları için yardımcı olun; asansörleri kullanmayın.
- Küçük yangınların müstakil bir şekilde söndürülmesi: İlgili elektrikli ekipmanların güç bağlantısını kesin; yangın battaniyesi ya da el tipi yangın söndürücü kullanın.
Ayrıca, personele yılda en az bir kez yangın güvenliği yönetmelikleri ile yangın koruma ve söndürme ekipmanlarının kullanılması hakkında eğitim verilmelidir. Çok sayıda kişinin katıldığı fonksiyonlar için, yangın güvenlik politikasında belirtilen tedbirleri tamamlamak için ilave eğitimli güvenlik personeli sağlanması gerekli olabilecektir. Ancak, bütün güvenlikle ilgili sistemlerin düzenli testlerinin ve bakımlarının gerçekleştirilmesi de kurumsal tedbirlerin önemli bir parçasıdır.
Teknik Tedbirler
İlgili teknik tedbirler arasında, yangın algılama ve uyarı sistemi, duman tahliye sistemi, acil durum aydınlatma ve yangın söndürme sistemi yer almalıdır. Yangın algılama sistemi, yangını güvenilir bir şekilde ve erken bir aşamada algılayabilmelidir. Bir etkinlik alanındaki yangın riski ile çevre koşulları, ilgili fonksiyona bağlı olmak üzere (rock müzik konseri ya da seminer) büyük ölçüde değişiklik gösterebileceğinden dolayı, yangın algılama sistemi, belirli koşullara kolaylıkla uyum sağlayabilir nitelikte olmalıdır. Yangının algılanmasının yanı sıra, yangın koruma sistemi aynı zamanda uyarı cihazları ile duman kontrol sisteminin yönlendirilmesinden de sorumludur.
Başarılı kendi kendini kurtarma süreci, tehlike altında bulunan kişilere durum hakkında bilgi veren ve ne yapmaları gerektiğini söyleyen sesli bir alarm sistemiyle desteklenmelidir. Yangın durumunda, insanların binadan güvenli bir şekilde çıkabilmelerini sağlamak için etkinlik salonu ile kaçış güzergahlarından dumanın tahliye edilmesi gerekmektedir. 1.000 m2 üzerinde yüzölçümüne sahip odalar için, otomatik bir duman tahliye sistemi kurulmalıdır; daha küçük odalarda ise duman çatıdaki açıklıklar ya da pencereler ve kapılar yoluyla tahliye edilebilecektir.
Normal aydınlatmanın arıza yapması durumunda acil durum aydınlatması devreye alınarak herkesin bina içerisinde yollarını bulabilmeleri sağlanmalıdır. Binanın yerleşim planı hakkında bilgi sahibi olmayan çok sayıda kişinin bulunabilecek olmasından dolayı, kaçış güzergahları boyunca düzenli aralıklarda uygun acil durum çıkış yönlendirme işaretleri kullanılmalıdır. Ayrıca, bütün çıkışlar aydınlatmalı acil durum çıkış işaretleriyle gösterilmelidir.
Etkinlik alanları, uygun yangın söndürme ekipmanlarıyla donatılmalıdır. Antre, toplantı odaları, sahne ve koridorlar gibi çeşitli bölümlerin açıkça görünür ve kolaylıkla erişilebilir yerlerinde uygun sayıda el tipi yangın söndürücüler temin edilmelidir.
Bunun yanı sıra, 1.000 m2’yi aşan büyüklükteki salonlarda, duvar tipi yangın muslukları bulundurulmalıdır. Bazı ülkelerde, aynı zamanda etkinlik alanlarına otomatik yangın söndürme sistemlerinin (sprinkler) kurulmasına yönelik yasal bir gereklilik bulunmaktadır; bunlar temel olarak binanın kendisinin korunması amacını taşımaktadırlar.
Bütün etkinlik alanları, önceden tanımlanmış bir süre boyunca güvenlikle ilgili bütün sistemler için yeterli enerji sağlayabilen, acil durum elektrik jeneratörü ile donatılmalıdırlar. Yangın durumunda, alarm sistemi, otomatik duman kontrol sistemi, acil durum aydınlatma sistemi ve otomatik yangın söndürme sistemlerine yönelik pompalar da bu kapsamda değerlendirilir.
Bağımsız Tedbirlerin Koordinasyonu
Temel olarak, bir binadaki yangın koruması konseptinde her zaman olası en büyük yangın riski esas alınmalıdır. Etkinlik alanında binlerce kişinin katılacağı bir rock müzik konserinin düzenlenecek olması durumunda ortaya çıkan yangın riski, elbette birkaç yüz kişinin katılacağı bir seminer ya da konferansla karşılaştırıldığında, önemli seviyede yüksek olacaktır. Sonuç olarak, yangın koruma tedbirleri, en zorlu senaryoyla başa çıkabilecek şekilde tasarlanmalıdır.
Bir rock müzik konseri için aşağıdaki faktörler dikkate alınmalıdır:
- Binada, heyecanlı bir şekilde kutlama yapan çok sayıda kişi bulunacaktır.
- Yangın tehlikesi, ilave insan sayısı ve çeşitli tutuşturma kaynaklarıyla (ilave elektronik ekipmanlar, sıcak ışık kaynakları ya da hatta piroteknik sistemler) ortaya çıkan tehditle birlikte önemli ölçüde artış gösterecektir.
- Daha heyecan verici bir atmosfer oluşturmak için sıklıkla kullanılan lazer ışık gösterileri ve piroteknik efektlerle birlikte sis makineleri, yangının erken aşamada algılanmasını büyük ölçüde zorlaştıran aldatıcı fenomenlerin ortaya çıkmasına yol açmaktadır.
- Gürültülü müzik, insanların yangın alarmını duymalarını saha da zorlaştıracaktır.
- Çok sayıda insanın düzenli bir şekilde tahliye edilmesinin sağlanması, büyük bir sorun haline gelebilecektir.
Yapısal tedbirler, duruma göre uyarlanamayacak ya da çok kısıtlı bir şekilde uyarlanabilecek olmasından dolayı, en kötü durum senaryosu için tasarlanmalıdırlar. Sonuç olarak, kaçış güzergahları, düşünülebilecek en yüksek sayıda ziyaretçinin güvenli bir şekilde tahliye edilebilmesinin sağlanması için tasarlanmalıdırlar.
Teknik tedbirlerle ilgili olarak, sistemler belirli bir etkinlik gerekliliklerine uyarlanabilecek şekilde seçilmelidirler. Örneğin, bir sergi sırasında yangın koruma sistemi içten içe yanan bir ateşi algılayabilmelidir; bir rock müzik konseri sırasında, sistem aldatıcı fenomenlerin yanlış alarmlara sebep olmamasını sağlamak üzere güvenli bir şekilde kurulmalıdır.
Kurumsal tedbirler ise en yüksek esneklik sağlanması gereken alandır. Örneğin, bir sergi ya da seminer sırasında sesli alarm sistemi yoluyla alarm uyarıları verilebilmelidir. Bir rock müzik konseri ya da diskonun söz konusu olması durumunda, insanların duyuruları anlayamayabileceği için bu gibi bir çözüm tek başına yeterli olmayacaktır. Bu fonksiyonlar sırasında, güvenlik personeli tarafından müziğin durdurulması ve aydınlatmanın normal seviyelere getirilmesi gerekmektedir. Sadece bu şekilde, insanlar tehlikenin farkına varabilecekler ve mikrofonla yapılan duyurulara dikkat edip anlayabileceklerdir.
Örnek: 3000 Kişilik Etkinlik Alanı için Uygulama
Aşağıda açıklanan yangın koruma çözümünde, bir salon, bir sahne ve birkaç yan odanın bulunduğu tek katlı bir etkinlik alanı esas alınmaktadır:
Salonun yüzölçümü 1.000 m2 (40 x 25 m) ve tavan yüksekliği 9 metredir. Sahnenin yüzölçümü 200 m2 ve tavan yüksekliği 7,5 metredir. Geri kalan bölümlerin oda yüksekliği maksimum 4 metredir. Salon, seminerler, ziyafetler, sergiler, tiyatro gösterileri, konserler, disko ve diğer çeşitli fonksiyonlar için kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Oturarak, bine kadar ziyaretçi için etkinlikler düzenlenebilmektedir; ayakta ise (rock müzik konseri, disko) ziyaretçi sayısı güvenlik sebeplerinden dolayı 3.000 kişiyle sınırlıdır.
Sunulan çözümde, temel olarak teknik tedbirlerle ilgili konulara odaklanılmaktadır. Yapısal tedbirlerin kullanım amacı için uygun durumda bulunduğu ve gerekli kurumsal tedbirlerin yangın güvenliği düzenlemelerinde belirtilmekte olup sıkı bir şekilde uygulanmakta ve düzenli eğitimlerle desteklenmekte olduğu varsayılmaktadır.
Yangın Koruma Sistemi
Davranışını çeşitli fonksiyon tiplerine göre otomatik olarak uyarlayabilen bir yangın koruma sistemi kurulur. Bu, özellikle aşağıdaki durumlar için geçerlidir:
Kurulan yangın dedektörlerinin tepki davranışları
Bir sergi sırasında, ana salon ile sahne bölümündeki dedektörler çok hassas bir şekilde tepki verecekler, ancak lazer ışık gösterinin yapıldığı bir rock müzik konseri sırasında çok dirençli bir şekilde tepki vereceklerdir. Piroteknik mekanizmaların (açık alevler, bolca duman üretimi) kullanılacağı etkinlikler sırasında, sahne bölümündeki bağımsız dedektörlerin sınırlı süreler için izole edilmesi gerekebilecek olup teknik gözetim seviyesinde bu durumda meydana gelecek azalma (sahne alanının gözetimini sağlayan güvenlik personeli yoluyla) kurumsal tedbirlerin aynı şekilde artırılmasıyla karşılanmalıdır.
Müteakip sistemlerin kontrolü
Etkinlik ile birlikte alarmların nerede ve nasıl tetiklendiğine (yangın ihbar butonu ya da otomatik dedektör) bağlı olmak üzere, takip eden sistemler farklı şekillerde kontrol edilebilecektir. Yangın alarmı, otomatik olarak sesli alarm duyurularını etkinleştirecek ve bütün yangın kapılarını kapatacaktır. Alarmın salon ya da sahne bölümündeki otomatik bir dedektörle başlatılmış olması durumunda, duman tahliye sistemi de devreye girecektir. Bu durumun çok sayıda ziyaretçinin bulunduğu bir etkinlikte meydana gelmesi durumunda ise güvenlik personeli çağrı cihazıyla (ya da benzeri mobil cihazlarla) uyarılacaktır.
Güvenlik personeli durumu kritik olarak değerlendirmesi durumunda, yangın ihbar butonunu aktive edecektir. Bunun üzerine salon aydınlatması otomatik olarak tam parlaklık seviyesine geri döndürülecek ve müzik sistemlerinin elektrik bağlantısı kesilecektir. Bunun ardından, mikrofon yoluyla sesli duyuru yapılacaktır.
Otomatik yangın dedektörleri, yangının erken aşamada ve güvenilir bir şekilde algılanmasını garanti etmelidir. Bunu başarmak için, ilgili alanlara duman dedektörleri, çok kriterli yangın dedektörleri ve/veya alev dedektörleri takılmalıdır. Yangın koruma sistemi aynı zamanda, yangın dedektörlerinin davranışlarını risklere (örneğin; yangın kaynağı, ziyaretçi sayısı) ve beklenen aldatıcı fenomenlere (örneğin: sis makineleri, piroteknik efektler) göre değiştirebilecektir. Bu, örneğin günün saatine bağlı olmak üzere – gündüz vaktinde normal mod, ancak 20:00 ila 03.00 arasında disko modu – tam otomatik süreç şeklinde gerçekleştirilebilecektir. Alternatif olarak, çok pozisyonlu kontrol anahtarı yoluyla mod seçimi yapılabilecektir:
Poz. 1 = Seminer; Poz. 2 = Sergi ;Poz. 3 = Tiyatro gösterisi; Poz. 4 = Rock müzik konseri.
Yangın koruma sistemi, bu seçime istinaden, seçilen etkinlik için optimizasyonu sağlanmış, önceden tespit edilen ayarlar kullanılmak suretiyle, yangın dedektörlerinin davranışını otomatik olarak değiştirecektir.
Sesli Alarm Sistemi
Etkinlik alanlarının 300’ün üzerinde katılımcı kapasitesine sahip olması durumunda, EN54-16 gereklilikleri uyarınca onaylanmış sesli alarm sistemi kullanılmalıdır. Bu sistem, tehlike altında bulunan herkese ses bozukluğu yaşanmayan duyurular yoluyla acil durumun ciddiyeti hakkında bilgi verilmesini sağlayabilecektir.
Önceden kaydedilmiş duyuruların otomatik iletiminin yanı sıra, sistemin bir mikrofon yoluyla duruma özel duyurularında yapılabilmesine olanak sağlaması gerekmektedir. Çeşitli bileşenlerin seçilmesi ve sistem kurulumu sırasında, duyuruların yeterli seviyede yüksek sesli ve bütün bölgelerde açıkça anlaşılabilir olmasının sağlanmasına dikkat edilmelidir.
Duman Tahliye Sistemi
Çok sayıda farklı tutuşturma kaynağı bulunduğundan dolayı, yangının meydana gelme olasılığının en yüksek olduğu yer, sahne bölümüdür. Bundan dolayı, bu bölümde dumanı tavandan tahliye edecek bir duman tahliye sisteminin kurulması gerekmektedir. Sistem, bir yangın durumunda (ziyaretçilere binadan çıkmak için yeterli görüş alanı sunan) en az 2,5 metre büyüklüğünde bir duman tüketim katmanı sağlanabilecek şekilde tasarlanmalıdır. Ayrıca, toplam 10 m2 (yüzölçümünün %1’i) büyüklüğünde 4 adet otomatik kontrollü duman havalandırması kurulmalıdır. Bu açıklıklar, salon içerisindeki en yüksek noktada konumlandırılmalı ve doğrudan açık havaya tahliye sağlamalıdır. Geri kalan alanlarda ise duman kapılar ve pencereler yoluyla tahliye edilecektir. Duman havalandırması açıklıkları ile duman tahliye sisteminin devreye alınması, yangın koruma sistemi tarafından kontrol edilecektir; ancak bunlar aynı zamanda uygun şekilde konumlandırılmış ve açıkça görünür bir kontrol paneli yoluyla manüel olarak da çalıştırılabilmelidir.
Acil Durum Aydınlatma ve Çıkış İşaretleri
Ofisler hariç olmak üzere, etkinlik alanının bütün bölümleri acil durum aydınlatmasıyla donatılmalıdır. Aynı zamanda, kaçış güzergahları boyunca ve çıkışlarda uygun işaretler konulmalıdır.
Yangın Söndürme Sistemleri
Eğitimli personelin küçük çaplı yangınları manuel olarak söndürebilmelerinin sağlanması için kolay görünür ve erişilebilir yerlerde el tipi ABC toz yangın söndürücüler (6 kg) bulundurulmalıdır. Büyük çapta yangınlarla başa çıkılabilmesi için ise salon içerisinde iki adet yangın musluğu takılmalıdır. Ayrıca, antre, sahne bölümü ve kaçış güzergahları bir sprinkler sistemiyle donatılmalıdır.
Burada sunulan çözümde temel olarak teknik tedbirlere odaklanılmasına rağmen, yapısal ve kurumsal tedbirlere de gerekli dikkat verilmelidir. “Can güvenliği ve mal hasarının en aza indirilmesi” şeklinde açıklanan amaca sadece ilgili bütün tedbirlerin dikkatli bir şekilde koordinasyonunun sağlanmasıyla ulaşılabilecektir.
Uygulamaya Dayanan Deneyim
Etkinlik alanları için standart bir çözüm bulunmamaktadır. Yukarıda açıklanan çözüm “orta büyüklükte etkinlik alanlarına yönelik bir çözüm” olarak anlaşılmalıdır. Daha yüksek risk faktörlerinin bulunduğu daha geniş alanlar için (örneğin: yüksek yangın tehlikesinin bulunduğu büyük mutfaklar ya da uzun kaçış güzergahları), yangın riskinin “kabul edilebilir seviyeye” indirilebilmesi amacıyla ilave yangın koruma tedbirlerinin alınması gerekmektedir.
Yangının Önlenmesi
Yangın riski, yangının meydana gelme olasılığı ile söz konusu yangın sonucunda ortaya çıkan hasarın toplamıdır. Sonuç olarak, bu risk yangın riskinin meydana gelmesi olasılığının düşürülmesi ve/veya söz konusu yangının sonuçlarının azaltılması yoluyla indirilebilecektir. Uygulamalar, yangının meydana gelme olasılığının aşağıda gösterilen iki önemli konuya gerekli dikkatin verilmesi yoluyla önemli ölçüde azaltılabileceğini göstermektedir.
Yangın Güvenliği Düzenlemelerine Uygunluk
Açık yazılı, binaya özel yangın güvenlik düzenlemelerine uygunluk yangın olasılığının azaltılmasına büyük oranda katkıda bulunabilmektedir. Ancak bu durum sadece sorumlu personele uygun ve yeterli eğitimin verilmesi durumunda geçerli olacaktır. Sigara yasağının sıkı bir şekilde uygulanması, yanıcı malzemelerin dikkatli bir şekilde ayrılması, bir yangın durumunda açık alevler ve doğru prosedürlerin emniyetli bir şekilde kullanılması, dikkat edilmesi gereken konulardır. Çok sayıda kişinin katıldığı ve daha yüksek yangın riskinin bulunduğu etkinlikler için (örneğin: piroteknik efektlerin kullanıldığı rock müzik konserleri) yangın koruma görevleri hakkında uygun eğitim almış ve yerel organizasyonun özelliklerini iyi bilen ilave personel temin edilmesi gerekecektir.
Elektrikli Ekipmanlar ile Tesisatın Düzenli İncelenmesi
Bir etkinlik alanında, çok sayıda elektronik ekipman ile elektrik tesisatı bulunmaktadır. Arızalı elektrikli ekipmanlar ya da uzatma kabloları ile aşırı yüklenmiş çok sayıda elektrik prizleri, kaçınılması gereken olası tutuşturma kaynaklarıdır. Söz konusu ekipmanların sebep olduğu tehlikelerin en aza indirilmesi için, düzenli bir şekilde test edilmeleri gerekmektedir. Mevcut güvenlik düzenlemelerine uygun olmayan, arızalı ekipmanlar ve tesisatın derhal tamir edilmesi ya da hizmet dışına alınması gerekmektedir.
Güvenilir Yangın Algılama
Çok sayıda kişinin katıldığı etkinliklerde, güvenilir yangın algılaması kesin bir gerekliliktir. Bu bağlamda, güvenilir terimi yanlış alarmların riskinin en aza indirilmesiyle birlikte henüz başlayan bir yangının erkenden tespit edilmesini içerecek şekilde anlaşılmaktadır. Alarmın gecikmesi ziyaretçiler için tehlikeyi artırırken yanlış alarmlar personelin gerçek bir yangın durumunda yeterince hızlı müdahalede bulunamamalarına ya da ziyaretçiler arasında panik durumlarının ortaya çıkmasına sebep olabilecektir. Etkinlik tipine bağlı olmak üzere, çevre koşulları büyük oranda değişiklik gösterebilecek olup otomatik yangın dedektörlerinin davranışı buna uygun olarak değiştirilmelidir. Optimum davranış ayarlarının tespit edilmesi için, beklenen aldatıcı fenomen hakkında iyi seviyede bilgiye sahip olunması gerekmektedir.
Ancak, uygulamaya dayanan deneyimler, aldatıcı fenomenlerin sadece teorik bir şekilde değerlendirilmesinin en uygun ayarların seçilmesi açısından yeterince sağlam bir temel teşkil etmediğini göstermiştir. Sonuç olarak, dedektörlerin optimum tepki karakteristikleri, beklenen aldatıcı fenomenlerin oluşturulmasıyla birlikte uygun bir test yangınının yardımıyla, pratik şekillerde tespit edilmelidir.
Hızlı ve Düzenli Tahliye
Belirli bir bina içerisinde sıklıkla bulunan kişiler genellikle acil bir durumda kullanılması gereken kaçış güzergahlarını genel olarak bilmekte ve herhangi bir zorluk yaşamadan güvenli bir alana çıkabilmektedirler. Ancak, binayı tanımayan ziyaretçiler için bu durum oldukça zordur. Bir yangın durumunda, insanların çoğu sıklıkla daha hızlı, daha uygun kaçış güzergahlarını görmeden, binadan girdikleri yoldan ayrılmaya çalışacaktır; diğerleri ise uygun bir kaçış güzergahını hızlı bir şekilde bulamadıklarından dolayı paniğe kapılabileceklerdir. Bu gibi durumlarda, eğitimli personelin desteği ile kaçış güzergahı işaretleri ve sesli bir alarm sistemi yoluyla sağlanan uygun talimatlar biçiminde açık yönlendirme kılavuzuna ihtiyaç duyacaklardır.
Her bir unsurun tipi büyük oranda binanın yerleşim planına ve tahliye edilmesi gereken kişi sayısına bağlıdır. Küçük, tek katlı bir salonda, standart çıkış işaretleri ile genel sesli duyurular yeterli ve uygun olacaktır. Çok sayıda bölümün bulunduğu daha büyük bir salonda ise düzenli bir tahliyenin sağlanması için çok daha fazlası gerekli olacaktır. Bu gibi bir durumda, her bir hoparlör grubuna ayrı bir şekilde komut verilebilmesini sağlayan sesli bir alarm sistemi kurulmalıdır. Böyle bir sistem, binanın farklı bölümlerindeki kişilere uygun duyuruların yapılmasına imkan tanıyarak aşamalı tahliye sürecinin gerçekleştirilmesini sağlayacaktır.
Hedefe Yönelik Yangın Söndürme
Güvenilir yangın algılama ve düzenli tahliye, insanların kendi başlarına zamanında güvenli bir bölgeye ulaşmalarında yardımcı olmaktadır. Bu gibi binalarda kurulan yangın söndürme sistemleri temel olarak, mal hasarının en aza indirilmesini amaçlamaktadır. Küçük çaplı yangınlarla, uygun el tipi yangın söndürücülerle başa çıkılabilecektir. Çoğu durumda, evrensel olarak uygulanan toz tipi yangın döndürücüler temin edilmelidir. Ancak, bu tip yangın söndürme maddesi büyük çapta hasara sebep olabileceğinden dolayı, çok miktarda teknik ekipman bulunan bölümlerde CO2 tipi yangın söndürücüler temin edilmelidir.
ASAtechnology ile güvenilir, akıllı ve yangın alarma dirençli yangın algılama
ASAtechnology Siemens’in, sinyalleri akıllı algoritmalar kullanarak gerçek zamanlı programlanabilen değerlerle karşılaştırılan matematiksel verilere dönüştüren bir teknolojisidir. Özel sinyal analiz süreci, buhar, sigara dumanı ya da egzoz emisyonları gibi aldatıcı fenomenlerin sebep olduğu yanlış alarmların önlenmesinde çok güvenilirdir.
Kaynak: Siemens AG