Dalgıç Pompalarda Çark Tipleri ve Uygulama Alanları
Yazan: Hazal Yıldız, Wilo Pompa Sistemleri A.Ş. İş ve Ürün Geliştirme Sorumlusu
Atıksuların terfi edilmesinde kullanılan dalgıç pompaları, pompa sistemleri arasında kritik bir görev üstlenmektedir. Atıksu pompalarında sistem güvenilirliğini ve verimliliğini ise kullanılan çark tipleri belirlemektedir. Wilo Türkiye İş ve Ürün Geliştirme Sorumlusu Hazal Yıldız, atıksudaki katı maddelere karşı Wilo’nun sunduğu çözümleri anlattı. Hazal Yıldız, yüksek işletim güvenilirliği ve yüksek verimlilik sağlayan Wilo SOLID çarka sahip pompaların, beş yıllık toplam ömür maliyetlerinde 36 bin Euro tasarruf sağladığını belirtti.
Atıksular içerikleri nedeniyle tüm dünyada istenmeyen sorunların başında gelir. Atıksuların, bulunduğu yerden taşınması ve terfi edilmesi oldukça önemlidir. Çünkü atıksular, katı maddeler (kauçuk, odun vb.), atık yağ-gresler, homojen olmayan katı atıklar ve kum gibi aşındırıcı maddeler içermektedir. Atıksuların taşınması ve terfi edilmesi bu nedenle pompa kullanımında pek çok farklı ihtiyacı ortaya çıkarmaktadır.
Doğru pompaların ve sistemlerin seçilmesi önemli
Atıksuda katı madde içeriğinin artması, pompalarda tıkanma riskine sebep olarak, arıza riskini ve bakım maliyetlerini de önemli ölçüde artırmaktadır. Doğru pompaların ve sistemlerin seçilmesi yüksek standartlarda ve en düşük maliyetle güvenilir atıksu tahliyesini sağlar. Pompaların performansında en önemli unsur olan çark, sistem güvenilirliğinin ve verimliliğin önemli bir parçasıdır. Bu nedenle, uygun çark seçimi oldukça önemlidir.
Atıksu pompalarında açık ve kapalı tip olmak üzere iki tip çark kullanılmaktadır. Açık çark olarak sınıflandırılan vorteks çarklar, içerisinde büyük ve lifli parçaların olduğu atıksularda ve içerisinde havanın bulunabileceği arıtma çamurlarının uzaklaştırılmasında tercih edilmektedir. Bu çark tipleri yüksek partikül geçirgenlikleri sayesinde tıkanmaya karşı dayanıklıdır, ancak verimlilik bakımından kanallı çarklar ile karşılaştırıldığında daha düşük verimliliğe sahiptir. Vorteks çarkların verimlilikleri ancak yüzde 50-55’lere kadar çıkmaktadır.
Kanallı (kapalı) çarklar ise tek kanallı ve çok kanallı olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Tek kanallı çarklar çok kanallı çarklara kıyasla daha yüksek partikül geçirgenliği sayesinde katı madde içeren çok kirli ve ham atıksuların transferi için uygundur. Çok kanallı çarklar ise genellikle yağmur sularının, ham atıksuların ve arıtma çamurlarının transferinde tercih edilir. Kanallı çarkların verimliliklerinin yüzde 70-80 seviyesinde olduğu görülmektedir. Aşağıdaki görselde pompa çark tiplerinin geçirgenlik ve verimlilikleri arasındaki bağlantı gösterilmiştir.
Yukarıdaki görselden de anlaşılacağı üzere geçirgenlik ve verimlilik arasında ters bir orantı olup, pompanın geçirgenliği arttıkça hidrolik verimliliğinde bir düşüş gözlenmektedir.
En uygun çark nasıl seçilir?
En uygun pompa-çark seçimi uygulama ve atıksu içeriğine bağlı olarak belirlenmelidir. Atıksuyun içeriğindeki katı madde boyutu, yoğunluğu, hava içerip içermediği çark tipinin belirlenmesinde rol oynayacaktır. Bunun yanı sıra, ömür boyu maliyeti düşürmek için verimlilik ve işletim güvenilirliği de göz önüne alınarak seçim yapılmalıdır.
Wilo SOLID Çark
Tüm bu gereksinimler düşünülerek, atıksudaki katı maddelere karşı yüksek işletim güvenilirliği ve yüksek verimlilik sağlamak için Wilo, SOLID çarkları tasarladı. Patentli SOLID çark, salyangoz içerisinde yaratılan homojen akış ile sağlanan yüksek hidrolik verim, simetrik akış yönlendirmesiyle düşük titreşimli çalışma ve tıkanmaya karşı dayanıklı tasarımı ile tüm gereksinimlere cevap vermektedir. Toplam maliyeti göz önünde bulundurmak gerekirse SOLID çarka sahip bir pompa ile vorteks çarka sahip bir pompa karşılaştırıldığında beş yıllık toplam ömür maliyetlerinde 36.000 Euro tasarruf sağladığı hesaplanmıştır. Yüzde 82 verimliliğe ulaşan SOLID T (kapalı çark), vorteks çarklara kıyasla yüksek oranda enerji tasarrufu sağlayan SOLID G (yarı açık çark), tıkanma denetimi ve otomatik temizleme çevrimine sahip SOLID Q (yarı açık çark) çark tasarımları sistemler için optimum çözümleri sunar.
