“Koronavirüsü etkisiz hale getirmek için çözüm; ozon ve ozon jeneratörleri”

Onaran Teknoloji Danışmanlık Kurucusu ve Genel Müdürü Uğur Otaran

İklimlendirme sektörünün tecrübeli isimlerinden Uğur Otaran tarafından 1986 yılında kurulan Onaran Teknoloji Danışmanlık, koronavirüs ile mücadelede etkili bir çözüm sunmak amacıyla ozon jeneratörlerinin üretimi için çalışmalara başladı. Ozon gazının son derece yararlı ve etkili dezenfeksiyon/sterilizasyon özelliklerinin olduğunu söyleyen Otaran, ozonlama ile virüsleri etkisiz hale getirmenin mümkün olduğunu belirtiyor. Ayrıntılar söyleşimizde…

Dünden bugüne Onaran Teknoloji Danışmanlık

Onaran Teknoloji Danışmanlık firmasını 1986 yılında kurdum. Servis hizmetleri ile başlayan yolculuğumuz; daha sonra satış, uygulama ve proje tasarımı konularıyla devam etti. Günümüze geldiğimizde ise verdiğimiz hizmetleri; teknoloji eğitimi, danışmanlık, proje tasarımı, satış, taahhüt ve servis olarak sıralayabilirim. 

Onaran Teknoloji olarak en yetkin olduğumuz alanlar, teknoloji eğitimi ve Ar-Ge. Çünkü meslek yaşantım boyunca iklimlendirme teknolojileri konusunda üniversitelerde ders verdim, beraber çalıştığım her firmanın eğitim çalışmalarına bizzat katılarak destek oldum, teknik öğretmenlere ayrıca iklimlendirme sektörüne eğitim, araştırma, danışma hizmetleri üretecek sivil toplum örgütlerinin kurulmasına katkı sağladım ve bu örgütlerde başkanlık dahil birçok farklı görevde bulundum. Bu sebeple teknoloji eğitimi ve Ar-Ge konusunda güçlü olduğumuzu söyleyebilirim. 

Danışmanlık hizmeti verdiğimiz en büyük proje: Sky City

Proje tasarımı ve danışmanlık hizmeti verdiğimiz Makedonya’da Cevahir Holding için yaptığımız 300.000 m²’lik Sky City projesinden bahsetmek istiyorum. Atıksu ve temiz su sistemlerinden, yangın ve ısıma/soğutma projesine kadar tamamını gerçekleştirdiğimiz, halen de danışmanlığını yaptığımız bu projenin, kullanılan teknolojiler, çevreye saygı ve enerji verimliliği açısından en iyi yapıtımız olduğunu söyleyebilirim. Tüm bilimsel bilgi birikimimizi kullandığımız bu proje, Onaran olarak danışmanlık hizmeti verdiğimiz en büyük proje olma özelliğini taşıyor.

Firmamızla ilgili bu bilgilerden sonra son altı aydır gündemimizden hiç düşmeyen asıl konu; COVID-19’a gelelim. İklimlendirme sektörü olarak maalesef pandemi sürecine nitelikli bir çözüm ile yanıt veremedik. Yani hem iklimlendirme sistemlerini çalıştıracağımız hem de virüsü yaşam alanlarımızdan uzaklaştıracağımız, uygulaması hızlı ve ekonomik bir çözüme ulaşamadık. Tam da bu noktada ozon gazı ve ozon jeneratörlerinden bahsetmek istiyorum. 

İklimlendirme sektöründe çözüm: Ozon

Atmosferin üst katmanlarında yer alan ozon gazı (O3), 3 oksijen atomundan oluşan molekülleriyle renksiz bir gaz. Yani ozon oksijenden başka bir şey içermiyor. Ozon gazının içindeki oksijen bağları çok zayıf olduğu için ozon gazı üretildikten çok kısa bir süre içinde tekrar oksijene (O) dönüşüyor. Ozon bu sebeple yeryüzü katmanında atmosferde bulunan diğer temel gazlara oranla çok daha düşük miktarlarda serbest dolaşımda. 

Yüksek yoğunlukta kullanıldığına insanlar için zararlı olabilen ozon gazı, doğru oranda ve kontrollü olarak kullanıldığında ise tabiri caizse mucizevi etkilere sahip. Hatta herkesin bildiği gibi tıp alanında ve medikal tedavilerde de kullanılıyor. Ozon, bulunduğu ortamda, virüsler ve bakteriler dışında tüm canlılara olumlu etki ediyor. Dünyadaki en güçlü dezenfektanlardan biri olan ozon, bakteri ve virüsler üzerinde yüzde 99 etkili. 1 gr toprağa 4 milyar virüs saklanabiliyor. Her nerede olursa olsun virüs veya bakterilere direkt etki ederek onları yok ediyor. Etki hızı çok yüksek olan ozonun etkinlik alanı da haliyle bir o kadar sınırsız.

Ozon dezenfekte/sterilizasyon özelliğine ek olarak sigara dumanı, balık, yemek gibi ortamdaki istenmeyen kötü kokuları yok etme kabiliyetine de sahip. Tüm bunların yanında aslında en önemli özelliği de kimyasal madde etkileşimi gerektirmiyor oluşu. Yani demek istiyorum ki; Ozon, hiçbir kimyasal katkı içermiyor, sadece havadaki oksijen kullanılarak üretiliyor.

Tarihte ozon kullanımı 

Ozon, yeni bir teknoloji değil aslında, kullanımı çok eskilere dayanıyor. İlk ozon jeneratörü patenti 1900 yılında Nicola Tesla tarafından alındı. 1909 yılında etlerin soğuk depolanması için yiyecek koruyucu olarak da kullanılan Ozon, 1915 yılında 1. Dünya Savaşı sırasında kangren ve yaraların tedavisinde Dr. Albert Wolf tarafından kullanıldı. 1939 yılında ozonun meyvelerin depolanmasında maya ve küfün yayılmasını önlediği bulundu. Dr. J. Hansler tarafından 1957 yılında medikal ozon jeneratörü patenti alındı. İlk AIDS hastası ozon ile tedaviye 1979 yılında başladı ve 1992 itibarıyla ozon Rusya’da yanık tedavilerinde kullanılmaya başladı. 

Hammaddesi oksijen olan ozon gazı tek doğal dezenfektan. Doğal bir dezenfektan olduğu için ozonun kullanım alanları hızla yaygınlaşıyor. Ozon gazı; suların dezenfeksiyonu, gıda endüstrisi, soğuk hava depoların, kötü kokuların giderilmesi, yüzme havuzları, renk giderilmesi, atıksu arıtımı, nitrit, amonyak, demir, mangan giderimi ve yaşanan ortam havasının dezenfeksiyonunda kullanılıyor.

Ozon havada bulunan oksijenin parçalanması yoluyla elde ediliyor. Bu sebeple kararsız yapısı nedeniyle dezenfeksiyon görevini tamamladıktan sonra daima hammaddesi olan oksijene dönüyor. Ozon ayrıca dezenfeksiyon/sterilizasyon sonrasında kalıntı bırakmayan tek dezenfektan. Bu açıdan özellikle hayvan yetiştiriciliği sanayiinde, gıda ve seracılık sektöründe kullanımı diğer dezenfektanlara göre daha avantajlı. Ozon ayrıca gıdaların raf ömrünü de uzatıyor. Biz ofisimizde bunu görebilmek için küçük bir deney yaptık ve mutfak tezgahının üstüne bir marul koyduk ve ozon jeneratörünü açtık, marul 17 gün boyunca hiçbir şekilde bozulmadan durdu. 17. gün sonunda marulu yiyebilmek için testi sonlandırdık. 

Ozonun son derece yararlı ve etkili dezenfeksiyon/sterilizasyon özellikleri bulunuyor

Ozon dezenfeksiyonunda/sterilizasyonunda hücre eritilir veya hücre zarı yırtılır. Yani ozonlama ile virüsleri etkisiz hale getirmek mümkün. Özellikle gündemimizde olan koronavirüsün üzerinde lipit bir zar var. Ozon koronavirüsle karşı karşıya geldiğinde önce bu zarı deliyor, ardından bu zarın içerisinde yer alan ve virüsü besleyen protein bölmesini bozuyor ve son olarak virüsün DNA ve RNA’sını bozuyor ve virüsü etkisiz hale getiriyor. Diğer hiçbir sistem bunu sağlamıyor. Örneğin UV-C lambaların hem göz hem cilde zararları var, keza sodyum hipoklorit de çevreye büyük ölçüde zarar veriyor. Ozon gazını sodyum hipokloritle karşılaştırdığımızda, ozon 3700 kat daha etkili bir dezenfektan. Ozonun etkisine ulaşabilmek için her yeri sodyum hipokloritle yıkamak gerekir ki, bu oldukça zararlı bir uygulama olur. UV-C lambalar virüste etkili ancak kapalı bir ortamda her yeri UV-C lambayla kaplamak lazım ki virüse etki edebilsin. Urfa’da bir vatandaşımız virüsten korunmak için evine UV-C lambalar yerleştirince retinası yırtıldı ve kör oldu. Bu sebeple UV-C lambaların etki alanı ozon kadar geniş değil. Hava kanallarının içerisine yerleştirilebilir ancak yine ozon kadar etkili değil. 

Ozon yapay olarak ve kontrollü bir şekilde üretilebiliyor. Doğru tasarım ile yapay olarak üretilen ve yine kontrollü bir şekilde kullanılan ozon ile olumlu sonuçlar elde edilebiliyor. Fakat kontrolsüz kullanımlarda yüksek seviyede ozon solumak; göğüs ağrısı öksürük, boğaz tahrişi ve hava yolu iltihabı gibi çeşitli sağlık sorunlarını tetikleyebiliyor. Öncelikle ele almamız gereken konu ozonun son derece yararlı ve etkili dezenfeksiyon özelliklerini barındırması. Ozon, oksidasyon gücü yüksek bir gaz olması nedeniyle dezenfeksiyon amacıyla özellikle son yıllarda yaygın bir şekilde kullanılıyor. Biz de buradan yola çıkarak sektörümüze ozon jeneratörü sunmaya başladık. 

Ozonun etki etme değerleri, virüsün sıcaklık, nem, basınç değerlerine göre değişiyor

Ozon jeneratörleri hammadde olarak soluduğumuz azot ve oksijenden oluşan doğal havayı alıyor ve bu havanın içindeki oksijenden çok daha azını ozon gazı olarak üretiyor. Ozon jeneratörlerinin çalışma prensibi bu şekilde. 

Bireysel kullanımın dışında ozonlama çalışmasını klima cihazının üfleme ağzına ozon jeneratörü yerleştirerek gerçekleştiriyoruz. Böylece üflenen hava ozonlandığı için ortama temiz hava verilmiş oluyor. Ozonlama çalışması yapılacak ortamda mevut iklimlendirme sistemi ve kullanım senaryosunu detaylı bir şekilde analiz ettikten sonra ölçümleme ve dozajlama çalışmalarını yapıyoruz. Bu çalışmalarda da öncelikle OSHA tarafından belirlenen kişisel maruziyet sınırlarına göre tasarım yapıyoruz. 8 saat boyunca oturarak çalışmada OSHA’nın koyduğu sınır 0.1 ppm. Bunun üzerine çıkmamak gerekiyor. 

Sadece ozonun kontaminasyon değerinin belirleyici olmadığını da söylemek isterim. Ozonun etki etme değerleri, virüsün sıcaklık, nem, basınç değerlerine göre değişiyor. Amerika’daki National Center for Biotechnology Information’ın (Ulusal Biyoteknoloji Merkezi) yayımladığı bir makale farklı ortamların şartlandırılması hakkında bilgi veriyor.

Ozon jeneratörlerimiz ev tipi ve endüstriyel tip olarak iki farklı kullanıma uygun

Ozonlama uygulamalarında kullanıcılar için her türlü bilgiye kolayca ulaşabilecekleri arayüzler hazırlayabiliyor ve elektronik araçlar vasıtasıyla da görselleştirebiliyoruz. Böylece kullanıcının kendini güvende hissetmesini sağlıyoruz. 

Onaran Teknoloji Danışmanlık olarak ozon jeneratörü üretiminin yanında sistem uygulamasını, ozon ölçüm cihazlarının üretimini ve arayüz tasarımını da gerçekleştiriyoruz. Kartal Ege Bilim Lisesi ve bir kimya fabrikasında ozonlama uygulaması tarafımızca yapılıyor. Ayrıca İpragaz Grubuyla da anlaştık, yakın zamanda İpragaz’ın mobil tanıtım araçları için ozonlama uygulamasına başlayacağız. Bunun yanında otel ve AVM referanslarımız da hız kesmeden devam ediyor. 

Ozon jeneratörlerimizi ev tipi ve endüstriyel tip olarak iki farklı kullanıma uygun şekilde sunuyoruz. Ev tipi ozon jeneratörlerimiz fişe takıp çalıştırılarak kullanılabiliyor. Cihaz üzerinde kullanıcının 1’den 100’e kadar seçim yapabileceği bir skala var. Bu skalada kullanıcı yoğunluğu istediği gibi ayarlayabiliyor. Kullanıcı 0-20 arası koku giderme, 20-40 arası bakteri ve virüs öldürme, 40-50 arası taze hava etkisi, 50-75 arası sterilizatör ve 75-100 arası medikal temizlik çalışma modlarından istediğini seçebiliyor. Bu noktada şu konunun altını çizmek isterim, sterilizatör ve medikal temizlik modu seçilirse çamaşır suyu kokusuna çok benzer bir koku oluşuyor. Koku duyulduğunda cihazın çalıştığı ortamda bulunmamak veya cihazı daha düşük modlara ayarlamak gerekiyor. Zaten koku duyulursa ortam temizlenmiş demek oluyor. 

Kullanıcı koku hissettikten sonra pencereleri açıp ortamı havalandırırsa ortamdaki tüm ozon oksijene dönüşüyor ve hiçbir atık oluşmadan koku yok oluyor. Ev tipi cihazların 30-100 m2 alanlarda kullanılmasını tavsiye ediyoruz. Bundan daha küçük metrekarelerde ise cihaz daha düşük modlara ayarlandığında kullanılabilir. Ayrıca uyku esnasında kontrol sağlanamayacağı için ev tipi ozon jeneratörlerinin kullanılmaması gerektiğini de vurgulamak isterim. 

Endüstriyel tip ozon jeneratörlerimiz ise bluetooht haberleşme ile sistemlerin çalıştığı mekanların network’lerine bağlanabilmeleri sayesinde güçlü kayıt kabiliyetine sahip. Endüstriyel tip ozon jeneratörlerimizi talep eden müşterilerimiz aylık abonelik sistemine geçerek tüm kayıtlarını serverlarımızda tutabiliyor ve abonelikleri sona erene kadar tarafımızdan bu kayıtlarla ilgili analiz alabiliyor ve tüm geçmiş kayıtlarını saklayabiliyorlar. Bu kategorideki ürünlerimizle birlikte müşterilerimize ayrıca mobil uygulamaları da sunuyoruz. Bu uygulamalar sayesinde müşterilerimiz kendi sistemlerini cep telefonları üzerinden açıp kapatabiliyor, sistemin hem anlık hem de belirli bir zaman aralığındaki ozon değerleri ile birlikte tüm iklimlendirme değerlerini gözlemleyebiliyor. Bunun yanında değerlerin diyagramlarını da cep telefonları vasıtasıyla mail adreslerine iletebiliyor.

Endüstriyel tip ozon jeneratörlerimize tüm müdahaleler yetkili firmalarımızda çalışan sertifikalı teknisyenlerimiz tarafından yapılıyor ve cihaz parametrelerine sadece sertifikalı teknisyenlerimiz ulaşabiliyor. Müşterilerimiz günlük kullanımlarının yanında talep ederlerse medikal temizlik için de belli bir ücret karşılığında hizmet alabiliyor. Bu hizmette ekiplerimiz ürünün bulunduğu yere giderek gerekli olan tüm önlemleri alıyor. Teknisyenlerimiz içeride hiç kimsenin olmadığına emin olduktan sonra sistemi medikal temizlik moduna alarak uzun süredir çalışılmamış veya herhangi bir sebeple medikal temizlik talep edilmiş ortamı tamamen hijyenik hale getiriyor. Teknisyenlerimiz, bu çalışmanın sonuna kadar sistemin başından ayrılmıyor, iç ortamın havalandırılıp ozon konsantrasyonunun normale dönmesiyle birlikte sistemi tekrar günlük kullanım moduna alıyor ve ortamı hazır halde müşterilerimize teslim ediyor. 

Ölçüm cihazlarımız ise Yarı Otomasyonlu ve Tam Otomasyonlu olmak üzere ikiye ayrılıyor. Bulut tabanlı olan yarı otomasyon sistemi, havalandırma kanalı hava basıncı ölçümü yapabiliyor ve hava basıncındaki değişiklikleri algılayabiliyor. Yine bulut tabanlı olan tam otomasyon sistemi ise içinde bulunan sensörler sayesinde ortam sıcaklığı, rutubet, basınç ve ozon molekül yoğunluğunu ölçebiliyor. Ölçümler sonucunda ortamda bulunan kişi sayısını kontrol edebiliyor ve buna göre ortama verilmesi gereken ozon miktarını belirleyebiliyor. İklimlendirme sistemlerinde yer alan kanallardaki basıncı ölçerek, havalandırma sisteminin çalışmadığı durumlarda, ozon üretimini durdurarak enerji sarfiyatının önüne geçiyor.
 

Onaran Teknoloji ve Danışmanlık tarafından sunulan ozon jeneratörleri hakkında daha fazla bilgi için tıklayın.