'İstinye Park?ta, Türkiye?nin, alışveriş merkezlerindeki en büyük ısı pompası uygulamalarından birini yaptık'
Eylül ayında açılacak olan İstinye Park, 270 bin metrekare inşaat alanına sahip. İstinye Park?ta, alışveriş caddesi, yeşil alanların yanı sıra, sinema salonları, eğlence alanları, spor merkezi ve restorantlar bulunuyor. Dünyanın ve Türkiye?nin önde gelen markalarını barındıracak olan İstinye Park, yaklaşık 300 mağazaya ev sahipliği yapacak.
İstinye Park, alışveriş merkezinden çok daha fazlasını içeren bir proje... Yapımına 2005 yılında başlanan proje, Orjin Grup ve Doğuş Holding ortaklığıyla Development Design Group ve INPO Mimarlık tarafından tasarlanmış. İstinye Park Projesi, İstinye'de 130 dönümlük arazi üzerine alışveriş merkezi ve 400 lüks konuttan oluşuyor. 2005 yılının Mayıs ayında temeli atılan projenin, Eylül 2007'de tamamlanması planlanıyor. Emlak sektöründe büyümeyi hedefleyen iki grup, 'İstinye Projesi' için 300 milyon dolarlık yatırım gerçekleştirmiş. Doğuş Holding'e ait arazi üzerine yapılan ve Orjin Grup tarafından finanse edilen İstinye Park Projesi; alışveriş merkezi, 280 mağaza ve 3 bin 500 araçlık kapalı otopark alanıyla dev bir yatırım. Proje, Nişantaşı Abdi İpekçi Caddesi?nin bir örneği olarak tasarlanmış. Ayrıca içinde 400 konutluk bir de site inşa edilen projeyi, Akmerkez'in mimarlığını yapan ABD'li Design ve Development Group gerçekleştiriyor. Projenin ısı pompası sistemlerini uygulayan Form A.Ş?nin Genel Müdürü Tunç Korun ve Sistem Satış Mühendisi Pınar Çakır ile İstinye Park uygulamasını konuştuk...
İstinye Park?ta Amerika?nın ve dünyanın en büyük ısı pompası Climate Master kullandık
Türkiye?de, ısı pompası konusunda alışveriş merkezlerindeki en büyük uygulamalardan birini yaptık. İstinye Park Alışveriş Merkezi?nin mağazalar ve restoranlar bölümünde Amerika?nın ve dünyanın en büyük ısı pompası üreticisi Climate Master marka su kaynaklı ısı pompaları tercih edildi. Yaklaşık 300 mağaza için Toplamda 1.100 adet Climate Master ısı pompası kullanıldı. Her mağazada bir veya birden fazla cihaz var. Büyük mağazaları zonlar oluşturarak küçük cihazlarla çözdük. Tasarımın geriye kalan kısmında, kapalı devre kuleler ve klima santralleri var. Klima santralleri, taze hava ve ortak mahaller için kullanılıyor ama projedeki bütün mağazaların ısıtma-soğutmasında ısı pompası kullanılıyor. Alışveriş merkezi 110.000 m2 ve bu alanın 88.000 m2?si Climate Master su kaynaklı ısı pompasıyla iklimlendirilecek. 127.000 m2?si kapalı otopark, 22.000 m2?si de sirkülasyon alanlarından oluşuyor. Ayrıca, İstinye Park?ın konutlar kısmının oval kanallarını da biz temin ettik.
Su kaynaklı ısı pompasının tercih edilme sebepleri
Alışveriş merkezi projeleri başta olmak üzere artık tüm projelerde projeciler, bina hesaplarında klasik maksimum yükler yerine, saatlik analiz bazında detaylı hesaplar yapmaktalar. Alışveriş merkezlerinde soğutma yükünün çok daha ağırlıklı olduğu ve bazı dönemlerde ise hem soğutma hem de ısıtmanın aynı anda gerektiği öngörülmektedir. Örneğin kışın mağazalar ısıtma yaparken; ortak hacimler soğutmaya ihtiyaç duymaktadır. Bu ikisini birleştirdiğinizde düşük enerji ihtiyacını çözmesi, düşük ön yatırım maliyeti olması, ortak paylaşımdan çıkılarak herkesin istediği anda ısıtma ve soğutma ihtiyacına cevap verebilmesi ve her kullanıcının kullandığı enerji kadarını ödemesi açısından bakarsak, mağazalarda su kaynaklı ısı pompasıyla çözüm, firmalara avantaj sağlamaktadır.Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye?de de, bu tarz projeler son günlerde oldukça revaçta. Bu yüzden İstinye Park Alışveriş merkezinde de mağazalar bölümünde Amerika?nın ve Dünya?nın en büyük ısı pompası üreticisi ve 15 yıldır Türkiye temsilciliğini yapmakta olduğumuz Climate Master marka ısı pompaları tercih edildi.
Su kaynaklı sistem, enerji açısından oldukça verimli
Sistemin çalışma prensibini hibrit sistem olarak adlandırıyoruz. Aslında kondenseri su ile soğutulan; direkt expansion olarak ısıtma ve soğutma yapabilen bir paket klima olarak düşünebiliriz. Her cihazın; kompresörü, evaporatörü, fanı ve eşanjörleri üzerinde. Aynı anda hem ısıtma hem de soğutma yapabiliyorsunuz ve sistem iki borulu olarak çalışıyor. Sistem, soğutma çalışmasında soğutma kulesiyle, ısıtma çalışmasında da kazan ile destekleniyor. Bu sistemin verimi çok yüksek. Çünkü soğutma veya ısıtma, direkt olarak ihtiyaç olan mekánda üretildiği için hiçbir kayıp olmuyor.
Dış havaya bağımlılık oranı minimum seviyede. Normalde klasik sistemlerde soğutma gruplarında üretilen enerji, borularla çok yüksek bir metrajda alışveriş merkezlerinde dolaşarak mekána aktarılır. Bu dolaşım sırasında, izolasyon ne kadar iyi yapılırsa yapılsın, kayıplar kaçınılmazdır. Ayrıca aradaki pompanın çeviriminden dolayı da bir kayıp söz konusudur. Bu nedenle su kaynaklı sistem, enerji açısından oldukça verimli. Sonuçta hava soğutmalı değil, su soğutmalı bir çalışma şekli var, böylece enerjiyi de verimli kullanıyor.
Sistemin kendi içinde çok iyi bir ısı geri kazanımı var
İstinye Park?ta dikey tip, gizli tavan tipi ve döşeme konsol tip olmak üzere birbirinden farklı kapasitelerde toplam 1100 adet ısı pompası kullanıldı. Alışveriş merkezlerinde, özellikle geçiş mevsimlerinde tüm cihazların aynı anda soğutma veya ısıtma için hiçbir zaman çalışmadığı, yaşanılan deneyimlerle saptanmıştır. İhtiyaca göre bir mağazada soğutma yapılırken başka bir mağazada ısıtma yapılabiliyor ya da mağazanın genel hacimleri ısıtmaya ihtiyaç duyarken; soyunma kabinleri soğutmaya ihtiyaç duyabiliyor. Mekánda ısıtma veya soğutma yapan cihazlar, birbirlerinin atık enerjilerini kullandıkları için, sistemin kendi içinde çok güzel bir ısı geri kazanımı var. Bu aşamada kule-kazan devreye girmiyor, sistem kendi içinde çevrimini devam ettiriyor. Bu da enerji tüketimlerini minimuma indirerek verimi oldukça yükseltiyor.
Isı pompası sistemi, esnekliği çok yüksek bir sistem
Isı pompaları, alışveriş merkezlerinde son zamanlarda çok tercih ediliyor. Çünkü her mağaza, cihazı istediği anda ısıtma ya da soğutma için çalıştırabiliyor; yani "4 borulu fancoil konforu" dediğimiz konforu elde ediyor. Kompresör cihazın üstünde olduğundan, kullanıcılar sadece kendi harcadıkları elektrik ücretini ödüyor. Dolayısıyla bir ortak paylaşım söz konusu olmuyor. Alışveriş merkezlerinde bugüne kadar bizim de gördüğümüz en büyük problem, ortak paylaşımlardaki haksızlıklardan kaynaklanan sıkıntılar yaşanmasıdır. Isı pompası sistemi, ortak paylaşımı %20?lere kadar indiriyor. Sadece ortak alan masrafları paylaşılıyor. Sistemin yatırımcı açısından da ilk yatırım maliyeti daha düşük. Sistemin ön yatırımı kule-kazan ve ısı pompası cihazlarıdır. Aynı kapasitedeki bir klasik merkezi sisteme göre kıyasla daha küçük kapasiteli kule ve kazan kullanılmaktadır. Dört borulu fancoil ile aynı konforu sağlamak için, dört boru çekilip dördünün de izoleli olması, ısıtma ve soğutmanın sürekli çalışır halde olması gerekiyor. Bu sistemde ise sadece izolesiz iki boru çekiliyor, soğutma grubu ve tam kapasite kazan yok. Sistem tamamen, kuleden ve küçük bir kazandan beslenerek çalışıyor. Burada ilk defa uygulandığı şekliyle, cihazlar da tamamen kiracılar tarafından satın alınınca, yatırımcı açısından ön maliyet oldukça düşüyor. Sanırım sistemin en cazip olan kısmı da bu. Onun dışında esneklik çok fazla. Yapılan iki borulama, kondenser borusu olduğu için, bir dükkanın hesaplanan kapasitenin üzerine çıkması gerekiyorsa, rahatlıkla ilave bir cihaz daha borudan su hattı alınarak kullanılabiliyor. Çünkü soğuk-sıcak su yerine kondenser suyu destek sağlıyoruz. Sistem kabaca, ana kapasitede %10-15 kadar artırımı, hiçbir ilave borulama ya da pompa değişimi gerektirmeden kaldırabiliyor. Dolayısıyla esneklik çok yüksek.
Sistemin uygulama ve bakım açısından avantajları
İstinye Park AVM?de tüm cihazların su bağlantı hatlarında bağlantı kitleri kullanıldı ve fiyata dahil olarak cihazla birlikte paket halinde müşterilere verildi. Böylelikle tüm tesisatın aynı frekansta olması sağlandı. Sistem 2 borulu olduğundan basit bir su hattı uygulaması var. Bakır boru kaynağı ve izolasyon gerektirmediğinden işçilik ve uygulama açısından avantajlar sağlıyor. Geniş kanal şaftları gerektirmemesi de bir diğer avantaj. Yatay veya dikey tipte üniteler ile proje çözümlerinde alternatif kullanım şansı sağlıyor.
Cihazlar tamamen iç ortamda çalıştığından korozyona maruz kalmazlar ve uzun ömürlü olurlar. Bağlantı kitlerinde kullanılan dinamik balans vanaları ile cihaza daimi olarak doğru debide su girişi sağlanmıştır. Bu sayede tesisatta yaşanacak debi farklılığından kaynaklanacak problemler önlenmiştir. Bunların dışında düzenli olarak filtre temizliği ve düzenli yıllık bakımları yapıldığı takdirde sistem sorunsuz olarak uzun yıllar çalışmaktadır.
Cihazların temini mağazalar tarafından yapıldı
Su kaynaklı ısı pompasının mağaza kiracıları tarafından satın alınması ilk defa bu projede uygulandı. İstinye Park Alışveriş Merkezi?nde su kaynaklı ısı pompası temini için Form A.Ş ile anlaşma yapıldı. Bu anlaşmaya göre mağazalar Climate Master marka ısı pompalarını bizden satın aldılar. Her mağazanın ihtiyacına göre cihaz seçimleri İstinye Park tarafından yapılarak listeler oluşturuldu. Anlaşılan birim fiyatlar üzerinden mağaza sahiplerine fiyat listeleri ve teklifler yollandı. Cihazların temin süreci 8-12 hafta olduğundan tüm sipariş Climate Master?a, mağazalar adına Form A.Ş. tarafından verildi. Temin sürecinin uzun olması ve şantiyenin açılış tarihi göz önünde bulundurularak birçok mağaza daha cihazlar şantiyeye gelmeden cihazını satın almak için işlemlere başladı. Bir başka deyişle aslında herkes önlemini önceden almış oldu.
Birbirinden ayrı 300 civarında mağaza, mekanikçi ve mimarlar ile bu sayede tanışma fırsatına eriştik. Sistem yeni olduğundan ilgi ile karşılanıyor ve birçok teknik desteğe ihtiyaç duyuluyordu. Konu ile ilgili teknik dokumanlar; montaj kılavuzları tek tek tüm müşterilere Form A.Ş ve İstinye Park tarafından dağıtıldı. Mail, telefon ve şantiyede yapılan görüşmelerle tüm teknik sorular cevaplandı. Birçok firmaya konu ile ilgili ziyaretler yapılarak, sistemin çalışma prensibi, uygulaması ve avantajları hakkında detaylı bilgi verildi. Mağazaların cihazları montajına başlamasıyla Form A.Ş teknik ekibi her gün sahada bulunarak, tüm mağazalara cihazların yerleşimi ve montajı hakkında süpervizörlük hizmeti verdi. Sonrasında da cihazların devreye alınması işlemlerine başlandı. Devreye alma sırasında tüm cihaz montajları ve tesisat bağlantıları titizlikle teknik ekip tarafından kontrol edildi. Hatalı uygulamalara izin verilmedi. Gerçekten özveri ile çalıştığımız güzel bir proje oldu.
