Seçkin Erdoğmuş: ''Hedefimiz 2020 yılında ihracat oranımızı %50 seviyesine getirebilmek''

Doğu İklimlendirme San. Tic. A.Ş. Genel Müdürü Seçkin Erdoğmuş

Türkiye’nin her yerinde pazara hâkim olan Doğu İklimlendirme, 20 yıllık bir tecrübe ile 40’tan fazla ülkeye ihracat yapabilecek kaliteye, üretim kapasitesine ve bilinirliğe erişmiş durumda. Bir süredir yürüttüğü Ar-Ge merkezi olma çalışmalarını tamamlayarak, Ar-Ge merkezi olarak tescil edilen Doğu İklimlendirme, toplam cirosunun yaklaşık %4,5’luk kısmını ar-ge faaliyetlerine ayırıyor. Bu oranın sektör ve ülke oranının çok üzerinde olduğunu söyleyen Doğu İklimlendirme Genel Müdürü Seçkin Erdoğmuş ile firmanın faaliyetlerini, Ar-Ge ve ihracat çalışmalarını, Türkiye’de havalandırma ve iklimlendirme sektörünün son durumunu konuştuk…

Doğu İklimlendirme’yi tanıyabilir miyiz? Firma ne zaman ve nerede kuruldu? Firma yapılanmanız hakkında bilgi verir misiniz?

Doğu İklimlendirme İzmir merkezli bir firma ancak Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde kendi ofisleriyle temsil ediliyor. İstanbul, Ankara ve Antalya olmak üzere 3 tane satış ofisimiz var. Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu’yu ise uzaktan takip ediyoruz. Özetle; Doğu İklimlendirme Türkiye’nin her yerinde pazara hâkim bir firma olarak konumlanıyor. Bunun yanı sıra dünya çapında da bilinen marka haline geldik. 20 yıllık bir tecrübe ile 40’tan fazla ülkeye ihracat yapabilecek kaliteye, üretim kapasitesine ve bilinirliğe erişmiş durumdayız. İzmir, bizim fabrikamızın kurulu olduğu il ancak Türkiye’nin her ilinin Doğu İklimlendirme için bir anlamı var. İçinde bulunduğumuz 2019 yılı, Doğu İklimlendirme’nin kuruluşunun 20. yılı. Bu nedenle bu yılın bizim için anlamı daha farklı.

Ürün gruplarınız hakkında bilgi verir misiniz? Yeni ürün ve sistemleriniz olacak mı?

Doğu İklimlendirme geniş bir ürün gamına sahip. Bu ürünleri 4 ana başlık altında topluyoruz. “Klima Santralleri” ürün grubumuz toplam ciromuzun en önemli payını oluşturuyor. Bu ürün grubunda Eurovent onaylı klima santralleri, paket havuz nem alma cihazı, DIN 1946/4, EN 13053 ve VDI 6022 ye göre hijyen belgesine sahip hijyenik klima santrali başı çeken ürünler.

Diğer bir ürün grubumuz “Isı Geri Kazanım Cihazları”. 2014 yılında ihracat odaklı üretimini yapmış olduğumuz ve Avrupa’nın ERP regülasyonunun gerekliliklerini yerine getiren ürünlerden oluşuyor. Bu ürün grubunda yer alan ürünlerimizi Avrupa’da söz sahibi firmaların markası ile OEM olarak da üretiyoruz. Bu ürün grubumuzda enerji verimliliği minimum %73 olan ters akışlı plakalı eşanjörlü yer ve tavan tipi ısı geri kazanım cihazları, rotorlu ısı pompalı “tak-çalıştır” özellikli paket ısı geri kazanım cihazları ve Türkiye pazarında henüz fazla talep edilmeyen ama Avrupa’da çok satılan ev tipi ısı geri kazanım cihazlarımız yer alıyor. 11-15 Mart tarihleri arasında düzenlenen ISH Frankfurt fuarı bu ürün grubumuz için çok daha önemli bir etkinlik oldu.

Üçüncü ürün grubumuz, yola ilk çıktığımız ürünlerimiz olan “Hava Dağıtım Ekipmanları”ndan oluşmaktadır. Bu ürün grubunda menfezler, difüzörler, VAV, CAV cihazları, Yangın ve Duman Damperleri, Hepa Filtre Kutusu ve Laminar akışlı tavanlar yer almaktadır.

Dördüncü ve sonuncu ürün grubumuz ise Türkiye’de lider konumda olduğumuz “Mutfak Havalandırması”dır. Bu konuda yaptığımız Ar-Ge çalışmaları, TÜBİTAK projeleri, yazılan bildiri, verdiğimiz eğitimler ve kitaplar ile sektörümüze ciddi bir katkı koyduk. Bu ürünlerin ihracatındaki artış da yapılan emeğin karşılığını vermektedir. Bu ürün grubumuzda çift cidarlı mutfak davlumbazları, yıkamalı davlumbazlar, ekoloji ünitesi olarak geçen elektrostatik filtreli cihazlarımız yer almaktadır.

Ürünlerinizin kullanıldığı projeler hakkında detaylı bilgi verir misiniz? Ürünlerinizin projelerde tercih edilmesinde öne çıkan özellikleri nelerdir?

Ürünlerimiz kamu ve özel, konfor uygulamasından endüstriyel uygulamalara kadar her sektörde binlerce projede tercih edilmektedir. 4 ana ürün grubumuzu 4 önemli proje ile açıklamak gerekirse;

- Hastanelerin en önemli mahallerinden biri olan, kritik ameliyatların yapıldığı, DIN 1946/4’e göre 1a sınıfı operasyon odalarında, hava filtrasyonu ve dağıtımını sağlayan laminar akışlı tavanlardır (LTF üniteler). Üretmiş olduğumuz laminar akışlı tavanlar Türkiye’de son dönemde yapılan şehir hastanelerinin büyük bir çoğunluğunda tercih edilmiştir. Geçmiş yıllarda, ithal ürünlerin tercih edildiği bu alanda, firmamız kalitesi ve teknolojisi ile ön plana çıkmıştır.

- Rotorlu ve ısı pompalı ısı geri kazanım cihazlarımız 2019 yılının Ocak ayında Moskova Otogar projesinde tercih edilmiştir. ERP uyumlu olan cihazlarımız, tak-çalıştır otomasyon özelliği ile çok kısa sürede devreye alınabilmiştir.

- Kendinden yıkamalı mutfak davlumbazlarımız, yerini Mercedes Hoşdere Kamyon Fabrikasının mutfağında geçen aylarda almıştır. Bunun dışında son yıllarda yapılan birçok prestijli turizm yatırımı yine bizi tercih etmiştir. Bunların başında, Voyage, Maxx Royal, Rixos, Lujo gibi zincir oteller yer almaktadır.

Sahip olduğunuz sertifikalar nelerdir?

Firmamız için, üretilen ürünün ve üretilecek yeni ürünlerin ilgili standarda bağlı olarak tasarlanması vazgeçilmezdir. İş böyle olunca sürecin çıktısı olan ürünlerimizin belgelendirilmesi de ekstra bir çaba gerektirmeden sağlanabilmektedir.

Klima santrallerimiz; Eurovent, TÜV Hygien, GOST, TSE belgelerine sahiptir. Isı Geri Kazanım cihazlarımız; TÜV laboratuvarlarında EN 308 ve EN 13141-7’ye göre test sertifikalıdır. Yangın/Duman Damperlerimiz EN1366-2’ye göre Duman Kontrol Damperlerimiz EN 1366-10’a göre sertifikalıdır. Hava dağıtım ekipmanlarımız, mutfak havalandırması ürün gamımız TSE belgelidir.

Bir süredir yürüttüğünüz Ar-Ge merkezi olma çalışmalarını tamamlayarak, Ar-Ge merkezi olarak tescil edildiniz. Süreç hakkında detaylı bilgi verir misiniz?

5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Kanunu’na göre 2018 yılı sonu itibarıyla Ar-Ge merkezi olduk. aslına bakıldığında hem öncesindeki süreçte, hem de Ar-Ge merkezi olduktan sonraki süreçte işleyişimizde büyük bir değişiklik olmadı. Çünkü firmamız için Ar-Ge her zaman en önem verdiğimiz konulardan biri olmuştur. Firmamız toplam cirosunun yaklaşık %4,5’luk kısmını ar-ge faaliyetlerine ayırmaktadır. Bu oran sektör ve ülke oranının çok üzerindedir.

Süreci kısaca özetlersek, kanunda Ar-Ge merkezi ile ilgili kriterlerin yerine getirilmesi gerekiyor. Ardından 2 hakem hocamızın fabrika denetimleri gerçekleşiyor. Son aşamada da Sanayi Bakanlığında bir hakem heyetinin önünde Ar-Ge merkezi projenizi sunuyorsunuz. Ardından firmanıza 1 yıl içinde devam eden projeleri tamamlaması ve verilen ödevlerin yerine getirilmesi gerekiyor. Çalışan Ar-Ge personel sayınızın asgari 15 adam-ay sayısını yakalıyor olması, desteklerden faydalanabilmeniz için kritik bir önem taşıyor.

Doğu İklimlendirme Ar-Ge Merkezinde kaç kişilik bir ekip görev alıyor?

18 kişilik bir Ar-Ge ekibimiz var. Bu ekibe üniversite-sanayi işbirliği yaptığımız hocalarımız, dış kaynaklı Ar-Ge danışmanlarımız ile ek katkı koyuyoruz. 2019 yılı içinde Ar-Ge çalışan sayımızı da en az 2 kişi daha artırmayı planlıyoruz.

Ar-Ge Merkezinde görev yapan arkadaşlarımızdan 2’si doktora tez aşamasında. Bu arkadaşlarımız firmamızın Ar-Ge projelerine paralel konularda tezlerini yazıyor. 2 arkadaşımız da yüksek lisanslarına devam ediyor. Bu sayede üniversite-sanayi işbirliğini devamlı sağlayabiliyor ve güncel bilgiye her an ulaşabiliyoruz.

Ar-Ge Merkezinde bugüne kadar yapılan ve gelecekte yapılacak çalışmalarınız hakkında bilgi verir misiniz?

2005 yılında Ar-Ge departmanımızı kurduk. Süreç içinde onlarca Ar-Ge projesi tamamladık. Bunların içinde 3 tane TÜBİTAK projesi de vardı. Bu projelerden kısaca bahsetmek isterim. Öncelikle mutfak havalandırması ve çift cidarlı mutfak davlumbazları konusunda çalıştık. Çift Cidarlı Yüksek Performanslı Yıkamalı Mutfak Davlumbazları projemiz TÜBİTAK tarafından desteklendi. Bu proje ile davlumbazlarda egzoz debisini VDI 2052’ye göre hesaplayan www.davlumbazsecim.com seçim aracını sektörün kullanımına açtık. Bugün birçok tasarım ofisi mutfak egzoz debisini bu seçim programı ile hesaplamaktadır.

Daha sonra Resirküle Laminar Akışlı Tavan projemizi gerçekleştirdik. Bu proje dahilinde fabrikamızda bir ameliyathane kurup sektörün DIN 1946-4 standardında tarif edilen 1a sınıfı operasyon odası ve resirküle laminar akışlı tavanlar hakkında bilgi sahibi olabilmesi için sürekli eğitimler düzenledik. Türkiye’de standart ile ilgili yapılan yanlışlar ve bunların sonuçları hakkında sektörün her kesimini bilinçlendirmek için ciddi bir çaba sarf ettik. Bu laboratuvar çalışması sonrasında üretimini yapmış olduğumuz laminar akışlı tavanlarımızın birçok yurtiçi ve yurtdışı projede tercih edilmiş olması, yapmış olduğumuz Ar-Ge projesinin başarısını taçlandırmıştır.

Son yaptığımız proje ile beraber mutfak grubunda hibrit ısı geri kazanımlı bir cihaz ürettik. Bu cihazımız ile koku, duman ve yağı egzoz havasından ayrıştırırken, egzoz havasındaki atık ısıyı da geri kazanabiliyoruz. Bu ürünle birlikte hem çevreye hem de enerji verimliliğine çok ciddi bir katkı sağlamış olduk.

Şu an Ar-Ge merkezinde çalıştığımız projelerin başında Paket Çatı Tipi Cihazlar geliyor. Büyük bir ekip bu projede çalışmalarını devam ettiriyor.

Ar-Ge merkezi bünyemizde tasarlanan ve bu ay içinde resmi açılışını yapacağımız, HVAC Laboratuvarımızda;

- Avrupa pazarı için üretmiş olduğumuz EcoDesign direktiflerine uygun cihazlarımızı EN308, EN13141 standartlarına göre,

- Eurovent onaylı klima santrallerimizi EN1886, EN13053 standartlarına göre

- Ar-Ge çalışmaları tamamladığımız Roof-Top ünitelerimizi EN14511 standardına göre test edebileceğiz.

Yurtdışında bir yapılanmanız var mı? İhracat çalışmalarınız hakkında bilgi verir misiniz?

Firmamızın yurtdışında herhangi bir ofisi yok. Ama kuvvetli bir distribütör ağına sahibiz. Her yıl ortalama 5 yurtdışı fuara katılıp yeni pazarlara açılıyoruz. Tecrübeli bir ihracat departmanımız var. Yurtdışına hem kendi markamız ile hem de OEM üretici kimliğimiz ile ürün satışı gerçekleştiriyoruz. Toplam ciromuz içinde ihracatımızın oranı %35 seviyesinde. Son 5 yıldır bu konuda ciddi hamleler yapıyoruz. Hedefimiz 2020 yılında bu oranı %50 seviyesine getirebilmek.

Düzenlediğiniz ve 2019 yılı içinde planladığınız sosyal faaliyetler (eğitim, seminer, gezi, fuar çalışmaları) hakkında bilgi verir misiniz?

Yılın ilk 4 ay yoğun bir fuar programı ile geçiyor. Pakistan, Özbekistan, Rusya fuarlarında distribütörlerimiz ile beraber katıldık. Bu fuarları çok verimli geçirdik. 11-15 Mart 2019 tarihlerinde ISH Frankfurt fuarında EcoDesign kriterlerine göre A/A+ enerji verimliliğine sahip ürünlerimizi sergiledik. Nisan ayında TESKON+Sodex ve Ekim ayında ISK Sodex İstanbul fuarlarında da son teknoloji ürünlerimizi sektörün beğenisine sunacağız. Bu yıl eğitim planımız yoğun geçiyor. Geçmiş yıllarda düzenlemiş olduğumuz Mutfak Havalandırması eğitimlerine devam ederken bu sene 2 yeni konuyu da eğitim havuzumuza ekleyerek Hastanelerde Hijyen ve DIN 1946-4 ve EcoDesin ve Isı Geri Kazanım konulu eğitim planımızı sürdürüyoruz.

Havalandırma ve iklimlendirme sektöründe faaliyet gösteren bir firma olarak, Türkiye’de sektörün gelişimini nasıl değerlendiriyorsunuz?

Sektörümüz son 10 yılda çok hızlı bir şekilde gelişti. Ancak 2018 yılı ile beraber inşaat sektöründe yaşanan durgunluk tüm firmaları olumsuz yönde etkiledi. Bu durgunluğun 2019 yılı boyunca süreceğini tahmin ediyorum. Ancak bu olumsuz tablo ile birlikte ihracat konusunun önemi bir kez daha kendini gösterdi. İhracat oranı yüksek olan firmalar bu sancılı süreçte daha az etkilendi.

Son dönemde görüştüğüm birçok tasarım ofisi, mekanik tesisat firması ve inşaat müteahhidi yurtdışında proje yapıyor. Bu da Türk insanının zorlu şartlarda gösterdiği refleksin ne kadar hızlı olduğunu bana bir kez daha gösterdi.

Sektörün en büyük sıkıntısı tahsilat ve karşılığı olmayan ödemeler. Bu konuda harcanan mesai ve yaşanan kayıplar ne yazık ki çok büyük. Her sene bütçemizi yaparken karşılığı olmayan alacak hanesine bir değer yazıyoruz. Sektör bu konuda bir araştırma yapsa ve kaybolan değeri hesaplasa ortaya muazzam bir değer çıkacaktır. Bu kayıpları indirgeyebilmek için mevcut kanunlarımız ne yazık ki yetersiz kalıyor.