Yüksek Kapasiteye Sahip Yaylak Ovası Sulama Projesi

17 adet ‘ABS AFL 1207’ tipinde daldırmalı pompa, Yaylak Ovası’nın sulanması için Atatürk Barajı’ndan 21 [m3/s]   su sağlamaktadır.

Yaylak Ovası Sulama Projesi, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki Fırat nehri üzerine kurulmuş olan Atatürk Barajı dolaylarında devam ediyor. Bu proje, 18000 hektarlık bir alanın sulanmasını sağlamaktadır.

ABS firması; mühendislik, teslimat, pompaların, valflerin, 82 km uzunluğunda taşıma kanalı boyunca dağılımı yapılan, 10 tane yerel pompa istasyonunda olduğu kadar, ana pompa istasyonunda da çalışan bunlarla ilgili boru hatlarının kurulması ve çalışması için tüm sorumluluğu üstlenmektedir.

Ana pompa istasyonu:

Ana istasyon olan Yaşlıca pompa istasyonu, sulama için gerekli suyu alçak seviyedeki bir tünelden alarak yüksek seviyede bulunan açık bir taşıma kanalına boşaltmaktadır. Pompa döngüsü, Atatürk Barajının rezervuarından alınan su ile 4,8  [<I>m</I>] genişliğinde ve derinliğinde, 1200 [<I>m</I>]   uzunluğunda olan at nalı şeklindeki bir tünel aracılığıyla sağlanmaktadır. Tünel, 7  [<I>m</I>] genişliğinde,  4,8 [<I>m</I>]  derinliğinde ve pompaların arasında bulunan 1 [<I>m</I>]  genişliğindeki merkezi düşey sütunlarla çevrili olan pompa döngüsüne açılmaktadır. Pompa döngüsünün toplam uzunluğu 70 [<I>m</I>] ’dir. 17 pompanın hepsi devrede olduğu zaman pompa istasyonundan taşan su miktarı, bir pompa için 1500 [<I>lt/sn</I>]  ile maksimum 25500 [<I>lt/sn</I>] arasında değişmektedir.

Model testi:

Gerçekleştirilebilen tüm tasarımlar gözönüne alındığında, hidrolik araştırmalar ve çalışmalardaki en büyük problemin, pompaların sıralı olarak düzenlenmesinden kaynaklandığı düşünülürse, İngiltere’deki Hydrotec Consultants Ltd. ekstensif model testini yapmak zorundadır.

Pompaya giriş koşullarını iyileştirmek için değişik tipte pompa giriş düzenlemeleri üzerinde çalışılmıştır. Zayıf akış dağılımının ve akış içindeki vortekslerin üstesinden gelmek için bulunan en verimli çözüm, haç biçiminde ve akış yönünde bir pervane dizisi ve emme hunisi içeren 1,2    [<I>m</I>] çaplı giriş tüpünden oluşan genişletilmiş bir ağzı pompa hattı girişine monte etmektir.

Önerilen bu çözümün test edilmesindeki son aşamada; pompaların tek başına çalışmalarından, daha fazla sayıda pompanın birlikte çalışmalarına kadar farklı kombinasyonlar üzerinde çalışılması gerekmektedir. Tüm bu kombinasyonlarda ulaşılacak maksimum akış 30600 [<I>lt/sn</I>]   olarak tahmin edilmektedir.

Emiş pompaları:

450 [kW] ’lık derin kuyu motoru ile beslenen 17 adet ‘AFL 1207’ tipi pompanın testi uzmanların varlığında, Şubat 2002’de Almanya’daki ‘ABS Pumps Sheider’ fabrikasında başarıyla tamamlanmıştır.

Optimum verimlilik, 1500 [<I>lt/sn</I>] nominal değeri için 24 [<I>m</I>]’de  %  87,7 -garanti edilen değerden daha yüksek- olarak elde edilmiştir.

Sistemin montajı:

Tüm pompalar ve diğer mekanik donanım malzemeleri proje alanına getirildi. 25 ton kapasiteye sahip olan yürür köprünün kuruluşu tamamlandı. AFL pompaları için gerekli olan 35 [<I>m</I>] uzunluğunda ve 1,2 [<I>m</I>] çapındaki tüplerin montaj işlemleri de bittikten sonra, oluşturulacak pompa döngüsüne ilk ‘AFL 1207’ pompa bağlantısı Kasım 2002’de yapıldı ve Aralık 2002’de sistem tamamlandı.

Pompa istasyonları ağı:

Ana taşıma kanalı boyunca yerleştirilen ve başlangıçta 17 [<I>m3/s</I>] debi değerine sahip olan 10 ayrı pompa istasyonu, çevreleyen alanı sulamaya gereken su miktarı için sistemde 35 [<I>m</I>]’lik bir başlangıç kısmı oluşturmaktadır. Kapalı soğutma sistemine ve 200-300 [<I>mm</I>] çıkış (boşaltma) boyutlarına sahip 70 adet ‘ABS Z6000’ daldırmalı pompa, sistemdeki bu pompa istasyonlarının hepsine monte edilmiştir.

İnşaat çalışmaları halen sürmekte ve sistemin tümünün 2003 yılının sonuna doğru tamamlanacağı bildirilmektedir.