Yeşil Bina Değerlendirme Sistemleri
Günümüzde binaları çevresel etkilerine göre değerlendiren pek çok sistem geliştirilmiş ve geliştirilmektedir. Bu sistemler, yeşil dönüşüm sürecinde etkili bir araç, önemli bir ilk adımdır. Dünyada birçok yeşil bina sertifika sistemi var. Bunlardan başlıcaları; 1990’da İngiltere’de ortaya çıkan BREEAM (Building Research Establishment Environmental Assessment Method), 1998’de Amerika Birleşik Devletleri’nde ortaya çıkan LEED (Leadership in Energy and Environmental Design), 1998’de gelişmiş ülkelerin bir araya gelmesiyle kurulan IISBE (International Initiative for Sustainable Built Environment), 2003’te BREEAM’den uyarlanarak Avustralya’da oluşturulan Green Star, 2004’te Japonya’da ortaya çıkan CASBEE (Comprehensive Assessment for Building Environmental Efficiency) ve 2009’da Almanya’da ortaya çıkan DGNB (Deutsche Gesellschaft fur Nachhaltiges Bauen)’dir.
LEED
(Leadership in Energy and Environmental Design) Enerji ve Çevre Dostu Tasarımda Liderlik (LEED) ABD’deki Çevre Dostu Binalar Konseyi tarafından geliştirilen bir dizi kriterler listesidir.
Farklı projeler için farklı LEED sertifika sistemleri geliştirilmiştir:
- LEED-NC: Yeni inşaat ve renavosyon
- LEED-EB: Mevcut Binalar
- LEED-CI: Binada yaşayanlar için iç tasarım
- LEED-CS: Core-and-shell projects
- LEED-H: Evler
- LEED-ND: Mahalle Gelişimi
Bu sistemin puanlaması 6 kategoride yapılır:
- Sürdürülebilir Araziler (14 puan)
- Su kullanımında etkinlik (5)
- Enerji ve Atmofer (17)
- Malzeme ve Kaynaklar (13)
- İç Hava Kalitesi (15)
- İnovasyon ve Tasarım (4 artı 1 de tasarımda LEED sertifikalı profesyonel kullanmak)
Binalar dört ayrı alanda sertifika alabilirler:
- Sertifika - 26 - 32 puan
- Gümüş - 33 - 38 puan
- Altın - 39 - 51 puan
- Platin - 52 - 69 puan
LEED sertifikası ABD’de USGBC ye yapılan başvuru üzerine sadece USGBC tarafından verilir.
LEED ile ilgili yeni ön koşullar detaylı bilgi için: http://www.usgbc.org http://leedonline.com
BREEAM (Building Research Establishment Environmental Assessment Method)
BREEAM, bir binanın çevreye olan etkilerini basit ve ekonomik bir şekilde değerlendirebilmek ve böylelikle bu etkileri azaltabilmek için 1990 yılında oluşturuldu ve bu süreç içerisinde gelişip çok kapsamlı ve detaylı bir metod haline geldi. Şimdiye kadar dünyada 714.000 bina BREEAM sertifikası almak üzere kayıtlarını yaptırmış ve 116.000 bina da sertifikalandırılmıştır.
BREEAM’a göre puanlama 10 ana kategoride yapılır:
- Bina Yönetimi
- Sağlık ve İyi Hal
- Enerji
- Su
- Arazi Kullanımı ve Ekoloji
- Ulaşım
- Malzeme
- Atıklar
- Kirlilik
- İnovasyon
Bu ana başlıkların da bulundukları ülkenin veya coğrafyanın koşullarına göre ağırlıkları vardır. Avrupa’daki ağırlıklar ‘Bina Yönetimi’ne % 12, ‘Sağlık ve İyi Hal’e % 15, ‘Enerji’ye % 19, ‘Ulaşım’a % 8, ‘Su’ya % 6, ‘Malzeme’ye % 12.5, ‘Atıklar’a % 7.5, ‘Arazi Kullanımı ve Ekoloji’ye % 10, ‘Kirlilik’e % 10 ve ‘İnovasyon’a % 10 ağırlık veriyor. BREEAM’ın bu yöntemi, onu diğer metodlara göre, farklı ülke ve coğrafyalara adaptasyon konusunda çok avantajlı kılmaktadır.
BREEAM metoduna göre puanlama sonucu binalar farklı derecelerde sertifikaya sahip olabilir:
- BREEAM Pass (geçer),
- BREEAM Good (iyi),
- BREEAM Very Good (çok iyi),
- BREEAM Excellent (mükemmel)
- BREEAM Outstanding (sıradışı)
BREEAM metoduna göre şimdiye kadar 1 bina “BREEAM Outstanding”, 635 bina “BREEAM Excellent”, 1630 bina “BREEAM Very Good”, 435 bina “BREEAM Good ve 74 bina da “BREEAM Pass” sertifikası aldı. Son yapılan araştırmalar BREEAM’ın ilk uygulandığı 1990 senesinden bu yana 4.5 milyon ton CO2 emisyon kazancı sağladığını ortaya koyuyor, ki bu da İngiltere’deki 40,000 evin toplam, ya da 750,000 evin ülke standardının üzerinde sağlamış olduğu emisyon miktarına eşdeğerdir. http://www.breeam.org
DGNB - Alman Sürdürülebilir Yapı Sertifikası
Binaların planlamasında ve değerlendirilmesinde kullanılmak üzere kurulmuş bir sistemdir. Bir sınıflandırma sistemi olarak, tüm ilgili sürdürülebilir yapı konularını içermektedir. Şartlara uyan projeler bronz, gümüş ve altın kategorilerinde sınıflandırılmaktadırlar. Alman Sürdürülebilir Yapı Sertifikası, kaliteye önem veren bir bakış açısı içeren, yapı planlaması ve değerlendirilmesi amacı ile Alman Yeşil Bina Konseyi ve Ulaşım, İnşaat ve Kentsel İlişkiler Birleşmiş Bakanlığı ortaklığında oluşturulmuş bir sistemdir. Net bir şekilde düzenlenmiş anlaşılır bir yapısı olan Alman Sürdürülebilir Yapı Sertifikası, tüm ilgili sürdürülebilir yapı konularını içermektedir. Değerlendirmeyi etkileyen altı madde şu şekilde belirtilmiştir: Çevrebilim, Ekonomi, Sosyal Kültürel ve Operasyonel konular, Teknik konular, Arazi Yerleşimi ve Süreçler. Sertifika, projenin başlangıç noktasında belirlenen sürdürülebilir yapı hedeflerinin bütünleşik tasarım prensipleri doğrultusunda uygulanması üzerine kurulmuştur. Böylelikle, sürdürülebilir yapılar, güncel teknolojiye göre tasarlanıp kalitelerini bu yeni sertifika ile belgelendirebilirler.
Sertifikanın avantajları
- Sürdürülebilirliğe olan katkı: Sertifika, bir yapının çevre ve topluma olan pozitif etkilerini somut bir şekilde göstermektedir.
- Maliyet ve planlamadaki kesinlik: Sertifika sayesinde bir projenin erken planlama aşamasında performans hedeflerine ulaşılabilirliği büyük bir kesinlikle ortaya konulabilmektedir.
- Risk azaltma: Sertifika sayesinde inşaat süresince bütünsel bir planlama teşvik edilir. Böylelikle, planlama ve inşaat süresince daha şeffaf ve net süreçler takip edilir. Sürdürülebilir en iyi çözüm seçenekleri ortaya çıkar ve son olarak da operasyon ve renovasyon süresince doğabilecek riskler azaltılır.
- Uygulamaya yönelik planlama aracı: Bu sertifika uygulayanlar tarafından uygulayıcılar için geliştirilmiştir. Mal sahipleri ve tasarımcıları sürdürülebilir yapılar tasarlayıp uygulamaya geçirmeleri yönünde destekler.
- Yaşam döngüsüne odaklılık: Bu sertifika yapının yaşam döngüsü üzerine kurulmuştur ki bu da bir binanın sürdürülebilirliğini değerlendirme açısından kaçınılmaz bir unsurdur.
- Almanya’da ortaya çıkmıştır: Bu sertifika Alman ve Avrupa yapı sektörüne göre tasarlanmıştır. Sertifika sistemi oluşturulurken hem yapı standartları hem de piyasadaki enerji etkin yapılar göz önüne alınmıştır.
- Pazarlama aracı: Bu sertifika yatırımcıların, mal sahiplerinin ve kullanıcıların sürdürülebilirliğe olan bağlılığını belgelendirir. Bir kalite simgesi olarak, dış ticareti destekler ve aynı zamanda, yatırımcıların Alman emlak sektörüne olan ilgilerini artırır.
- Verimlilik başarının anahtarıdır: Alman Sertifikası yapıları bütünsel olarak değerlendirir. Sistem, mal sahipleri ve tasarımcılara birçok imkân sağlar. Bu sertifika bir yapının çevre bilimi açısından değerlendirilmesinin çok daha ötesine giderek bir binayı ekonomik, performans, sosyo-kültürel ve işlevsel açılardan da değerlendirir.
- Esneklik: Sertifika sistemi teknik ve sosyal gelişmelere göre ve farklı uluslara göre adapte edilebilme özelliğine sahiptir.
- Kayıt olmak: Sertifika işlemlerini başlatmak için DGNB’nin web sayfasında kayıt olmak gerekir. www.dgnb.de
Green Star
Green Star, binaların tasarım ve yapımını düzenleyen, kapsamlı, ulusal ve gönüllü bir çevresel etki değerlendirme sistemidir. Avustralya’daki ticari binaların % 11’i Green Star sertifikasına sahiptir ve artık yeşil binaların tasarımı ve inşaatı iş dünyası için kaçınılmaz bir hale gelmiştir.
Green Star sertifika sistemi emlak piyasası için aşağıda sıralanan faydaları sağlamak üzere oluşturulmuştur:
- Ortak bir dilin oluşturulması;
- Yeşil binalar için standart bir ölçülendirme sisteminin oluşturulması;
- Entegre ve bütünleşik tasarımın teşvik edilmesi;
- Çevre alanında liderlik yapanların tanınması;
- Binanın yaşam döngüsü analizi sonucu ortaya çıkan etkilerinin belirlenmesi;
- Yeşil binaların avantajları ile ilgili toplumsal bilincin artırılması.
- Green Star sertifikalı projelerinin işletmelere sağladığı birçok avantaj vardır.
- Daha düşük işletme maliyetleri
- Yatırım maliyetlerinin kısa sürede amortizasyonu
- Kullanıcılar tarafından tercih edilmeleri
- Daha kolay pazarlanabilmeleri
- Üretkenlik alanında gelişme sağlamaları
- Daha sağlıklı bir iş ve yaşam ortamı oluşturmaları
- Sosyal sorumluluk alındığının göstergesi olmaları
- Yüksek standartlarda binalar yapılmak suretiyle ileriye dönük dezavantajlı bir konumda olunmasının sağlanması
- Rekabet güçlerinin artması
Green Star kategorileri
Green Star, bir projenin alan seçimi, tasarımı, uygulaması ve bakımı sonucunda doğrudan ortaya çıkan çevresel etkileri kapsayan dokuz kategori içermektedir. Bu kategoriler:
- Yönetim
- İç Mekân Çevre Kalitesi
- Enerji
- Ulaşım
- Su
- Malzeme
- Arazi Kullanımı ve Çevrebilimi
- Salınım
- Yenilik
Her kategori, çevresel verimi artıracak ya da artırma potansiyeli olan ölçütlere bölünmüştür. Bir proje, o ölçütün şartlarını sağladığı kadar puan alır. Toplanan puanlar sayesinde her kategoride alınan puanlar belirlenir. Sonrasında ise o kategorinin ağırlığına göre bir yüzdelik hesaplaması yapılır. Kategori ağırlıkları Avustralya’daki farklı çevresel durumları yansıtabilmek için, eyalet ve alanlara göre değişiklik göstermektedir.
Belgelendirilmiş Green Star sınıflandırmaları aşağıda belirtilmiştir:
- 4 Yıldızlı Green Star (Puan: 45-59) Çevresel sürdürülebilir tasarım ve/veya yapıda “En iyi Tatbikatı” simgelemektedir.
- 5 Yıldızlı Green Star (Puan: 60-74) Çevresel sürdürülebilir tasarım ve/veya yapıda “Avustralya’daki Mükemmellik” örneğini simgelemektedir.
- 6 Yıldızlı Green Star (Puan: 75-100) Çevresel sürdürülebilir tasarım ve/veya yapıda “Evrensel Lİderliği” simgelemektedir.
Her ne kadar Green Star Belgelendirmesi resmi bir başvuru sürecini gerektirse de, Green Star Sertifikası ile ilgili bilgi ve gereklilikler internet üzerinden ücretsiz indirilebilir ve bir projenin çevresel niteliklerini geliştirmek için kılavuz olarak kullanabilir.
SBTool
Kaynak: http://www.cedbik.org/
