Endüstrilerde su arıtımı
Bu amaçla kullanılacak suyun niteliğinin bilinmesi durumunda, bir arıtım ve şartlandırma prosesi ile endüstriyel tesisin ihtiyacı olan su, istenilen niteliklere getirilebilir. Ortak paydalar olmakla birlikte farklı endüstriler farklı niteliklerde suya ihtiyaç duyabilirler. Proseste kullanılacak suların arıtılması, hem ürün kalitesi açısından, hem de arıtılmamış suların boruları, kazanlar, soğutma kuleleri, mekanik teçhizat gibi endüstri tesisinin kan dolaşım sistemi ve kalbi sayılan yardımcı işletmelerine verebileceği zararların engellenmesi açısından son derece faydalıdır.
Bazı Endüstriyel Tesislerde Kullanılacak Suyun Genel Nitelikleri Şöyle Sıralanabilir
1. Gıda sektörü: Gıda sektöründe kullanılan suların mikrobiyolojik kirlilik içermemesi, renk, tat ve kokusunun içme suyu standartlarına uygun olması, klor gibi dezenfektan maddelerin, sudan uzaklaştırılarak ürün kalitesine etki etmemesinin sağlanması gerekmektedir.
2. Tekstil sektörü: Bu sektörde kumaş üretim ve hassas boyama proseslerinde, mamül kalitesinin sağlanabilmesi için sularda sertlik, iletkenlik, demir, mangan, klor gibi parametrelerin standartları sağlanmış olması gereklidir. Örneğin demir ve mangan, kumaş üzerinde leke bırakma özelliğine sahiptir.
3. Cam sanayi: Cam ve seramik malzemelerin üretiminde ve temizliğinde kullanılan suların, geçici ve kalıcı sertlik, tortu değerlerinin standartlar dahilinde olması gerekmektedir.
4. İlaç ve kimya sanayi: Değişik üretimleri olan ve ürün yelpazesi oldukça geniş olan bu sektörde kullanılacak sularda en çok aranılan özellikler; suyun mikrobiyolojik açıdan temiz olması, iletkenliğinin prosese uygun olması, içerisinde başka herhangi bir yabancı madde olmamasıdır. Bu amaçla Reverse Osmosis sistemleri ve demineralizasyon üniteleri bu sektörde en çok kullanılan sistemlerdir.
5. Deri sektörü: Ham derinin mamül haline getirilmesi sırasında kullanılacak suyun sertliğinin düşürülmesi ve sudaki tortu ve dezenfektan maddelerin etkisinin ortadan kaldırılması gerekmektedir.
6. Turizm sektörü: Her türlü sudan (şebeke, kuyu, göl, nehir, deniz) içme suyu kalitesinde su temini bu sektörün en büyük ihtiyacıdır).
Buhar kazanları, buhar jeneratörleri, sıcak ve kızgın su sistemleri, soğutma kuleleri hemen hemen bütün sektörlerin ortak ihtiyacıdır. Özellikle iletkenliği, sertliği, tortusu ve klor içeriği yüksek sular bu sistemlerde ciddi korozyon ve birikme problemlerine yol açarlar. Sistemlerde eksilen suları tamamlamak için sistemi besleyen sular; su kaynağının yapısına ve ortam şartlarına bağlı olarak, değişen oranlarda organik tuzlar, organik maddeler ve çözünmüş korozif gazlar içerebilirler. Bu kirlilikler sistemde delinmelere, patlamalara, yakıt tüketiminde artışlara ve kayıplara yol açar. Verimli ve ekonomik çalışmayı prensip edinen şirketler, üretim sistemlerinin can kurtaranı olan yardımcı işletmelerin verimli çalışmalarını sağlamak için su arıtma ve şartlandırma konusunda son derece titiz davranmaktadırlar. Bu sistemler için gerekli olan şartlandırma işlemleri şöyle özetlenebilir;
Askıda katı maddelerin giderilmesi: AKM’lerin çeşitli türde çöktürücü ve filtreler vasıtasıyla giderilmesi işlemidir.
Su sertliği ve alkalinitesinin azaltılması veya tamamen giderimi: Bu parametrelerin inorganik veya organik çöktürücüler yardımıyla, iyon değiştirici reçinelerle ve reverse osmosis sistemleriyle giderilmesi işlemidir.
Çözünmüş tuzların giderilmesi: İyon değiştirici reçineler veya iyon tutucu membranlar ile TÇKM’lerin sudan giderilmesi işlemidir.
Çözünmüş gazların giderilmesi: Uygun sıcaklık veya uygun vakum sağlanarak erimiş gazların mekanik olarak sudan uzaklaştırılması işlemidir (gaz alıcılar).
Ön arıtım sistemleri: Yardımcı tesislerin kurulu olan büyüklüğüne, sistemin kapasitesine, özelliğine, istenen su niteliğine göre seçilir. Seçimde, uzman firmalardan yararlanmak en doğru çözümdür. Ön arıtım, en ucuz arıtım yoludur. İyi yapılamaması daha sonra yapılması gereken iç şartlandırma maliyetini artırır. n
Rıdvan Bıçkıcı
ATS Arıtım Teknolojileri San. Tic. Ltd. Şti.
Bazı Endüstriyel Tesislerde Kullanılacak Suyun Genel Nitelikleri Şöyle Sıralanabilir
1. Gıda sektörü: Gıda sektöründe kullanılan suların mikrobiyolojik kirlilik içermemesi, renk, tat ve kokusunun içme suyu standartlarına uygun olması, klor gibi dezenfektan maddelerin, sudan uzaklaştırılarak ürün kalitesine etki etmemesinin sağlanması gerekmektedir.
2. Tekstil sektörü: Bu sektörde kumaş üretim ve hassas boyama proseslerinde, mamül kalitesinin sağlanabilmesi için sularda sertlik, iletkenlik, demir, mangan, klor gibi parametrelerin standartları sağlanmış olması gereklidir. Örneğin demir ve mangan, kumaş üzerinde leke bırakma özelliğine sahiptir.
3. Cam sanayi: Cam ve seramik malzemelerin üretiminde ve temizliğinde kullanılan suların, geçici ve kalıcı sertlik, tortu değerlerinin standartlar dahilinde olması gerekmektedir.
4. İlaç ve kimya sanayi: Değişik üretimleri olan ve ürün yelpazesi oldukça geniş olan bu sektörde kullanılacak sularda en çok aranılan özellikler; suyun mikrobiyolojik açıdan temiz olması, iletkenliğinin prosese uygun olması, içerisinde başka herhangi bir yabancı madde olmamasıdır. Bu amaçla Reverse Osmosis sistemleri ve demineralizasyon üniteleri bu sektörde en çok kullanılan sistemlerdir.
5. Deri sektörü: Ham derinin mamül haline getirilmesi sırasında kullanılacak suyun sertliğinin düşürülmesi ve sudaki tortu ve dezenfektan maddelerin etkisinin ortadan kaldırılması gerekmektedir.
6. Turizm sektörü: Her türlü sudan (şebeke, kuyu, göl, nehir, deniz) içme suyu kalitesinde su temini bu sektörün en büyük ihtiyacıdır).
Buhar kazanları, buhar jeneratörleri, sıcak ve kızgın su sistemleri, soğutma kuleleri hemen hemen bütün sektörlerin ortak ihtiyacıdır. Özellikle iletkenliği, sertliği, tortusu ve klor içeriği yüksek sular bu sistemlerde ciddi korozyon ve birikme problemlerine yol açarlar. Sistemlerde eksilen suları tamamlamak için sistemi besleyen sular; su kaynağının yapısına ve ortam şartlarına bağlı olarak, değişen oranlarda organik tuzlar, organik maddeler ve çözünmüş korozif gazlar içerebilirler. Bu kirlilikler sistemde delinmelere, patlamalara, yakıt tüketiminde artışlara ve kayıplara yol açar. Verimli ve ekonomik çalışmayı prensip edinen şirketler, üretim sistemlerinin can kurtaranı olan yardımcı işletmelerin verimli çalışmalarını sağlamak için su arıtma ve şartlandırma konusunda son derece titiz davranmaktadırlar. Bu sistemler için gerekli olan şartlandırma işlemleri şöyle özetlenebilir;
Askıda katı maddelerin giderilmesi: AKM’lerin çeşitli türde çöktürücü ve filtreler vasıtasıyla giderilmesi işlemidir.
Su sertliği ve alkalinitesinin azaltılması veya tamamen giderimi: Bu parametrelerin inorganik veya organik çöktürücüler yardımıyla, iyon değiştirici reçinelerle ve reverse osmosis sistemleriyle giderilmesi işlemidir.
Çözünmüş tuzların giderilmesi: İyon değiştirici reçineler veya iyon tutucu membranlar ile TÇKM’lerin sudan giderilmesi işlemidir.
Çözünmüş gazların giderilmesi: Uygun sıcaklık veya uygun vakum sağlanarak erimiş gazların mekanik olarak sudan uzaklaştırılması işlemidir (gaz alıcılar).
Ön arıtım sistemleri: Yardımcı tesislerin kurulu olan büyüklüğüne, sistemin kapasitesine, özelliğine, istenen su niteliğine göre seçilir. Seçimde, uzman firmalardan yararlanmak en doğru çözümdür. Ön arıtım, en ucuz arıtım yoludur. İyi yapılamaması daha sonra yapılması gereken iç şartlandırma maliyetini artırır. n
Rıdvan Bıçkıcı
ATS Arıtım Teknolojileri San. Tic. Ltd. Şti.
