Modern Stadyumlarda HVAC Sistemlerinin Hangi Gereksinimleri Karşılaması Gerekir?
Stadyumlar ilk geliştirildiklerinde, odak noktaları sporcuların oynaması için bir alan sağlamaktı ve seyirciler üzerinde çok az duruluyordu. Bu tesisler son birkaç on yılda evrim geçirmiş ve stadyumlar sadece organize spor tesislerinden daha fazlası haline gelmiştir; artık ortak ilgi alanlarına sahip insanlar için bir toplanma yeri sunmakta ve çevredeki topluma ekonomik faydalar sağlamaktadır. Bu evrim, mimari ve mühendislik alanındaki gelişmelerden faydalanmıştır.
Yeni stadyumlar genellikle karma kullanımlı, ikonik ve taraftar odaklı olmakla birlikte, maç günü kâr getirecek kadar da kurumsaldır. Yeni muhteşem tasarımlar seyirci deneyimini geliştirdi. Arenaların, maç günleri dışında da insanların maçtan önce eğlenebileceği eğlence alanları ve aktiviteler sunmaya başlamasıyla, stadyum içinde de yenilikler meydana geldi.
Bu evrim sadece stadyumlardaki mimari tasarımı değil, aynı zamanda HVAC tasarımını da etkilemiştir, çünkü bu tesisler daha modern hale geldikçe, bina hizmetlerini daha fazla entegre etmeye başlamıştır.
HVAC sistemleri, özellikle deneyim sunan tesislerde insanların konfor beklentilerini karşılamak için gerekli olduğundan, modern binaların temel hizmetleridir.
Stadyumlar gibi binalarda termal konfor çok önemlidir. HVAC sistemleri, seyirciler ve diğer bina sakinleri için konforlu bir deneyim tasarlanmasında önemli bir müttefik olabilir.
Bununla birlikte, HVAC sistemleri işletme maliyetleri ve dolayısıyla kâr üzerinde de önemli bir etkiye sahip olabilir. Bu nedenle, stadyumlar için HVAC sistemleri tasarlanırken dikkate alınması gereken hususlar vardır.
Termal konfor ve iç mekan hava kalitesi
Daha önce de belirtildiği gibi, modern stadyumlar alışveriş alanları, barlar, restoranlar, VIP salonları ve açık hava localarını içeren karma kullanımlı tesisler haline gelmektedir. Tüm bunların amacı seyircilere maç öncesinde, maç sırasında ve maç sonrasında olduğu kadar maç olmayan günlerde de birinci sınıf bir deneyim sunmaktır. Tabii ki, stadyumlar artık sadece spor tesisleri olmadığından, aynı zamanda tüm yıl boyunca kurumsal toplantılara, etkinliklere, konserlere ve gösterilere ev sahipliği yaptığından, birinci sınıf bir deneyim, her mevsim tüm bu alanlarda garanti edilmesi gereken termal konfordan ayrı tutulamaz.
Bu nedenle bu tesislerde konforlu soğutma ve ısıtma gereklidir. İhtiyaca bağlı olarak, uygun şekilde boyutlandırılmış ve stadyumun farklı alanlarının soğutma ve ısıtma talebini karşılayabilen klimalara ve/veya ısı pompalarına ihtiyaç vardır.
Aynı durum iç mekan hava kalitesi (IAQ) için de geçerlidir ve stadyumun farklı alanlarındaki çok sayıda insan temiz hava solumayı hak ettiğinden, bu da dikkate alınması gereken bir diğer önemli husustur.
Hava değişimi ve hava filtreleme yoluyla iç ortamlardaki havayı temizlemek için harika araçlar olan, iyi tasarlanmış havalandırma sistemlerinin amaçlarından biri de budur.
Daikin'in odaklandığı bir diğer ilginç husus da IAQ izlemedir, çünkü izleme ve takip, harekete geçebilmek ve iyileştirmeler yapabilmek için esastır.
Daikin IEQ sensörünün entegre edilmesiyle HVAC sistemi, bir dizi iç mekan hava kalitesi parametresi aracılığıyla iç mekan koşullarını izleyen ve takip eden bir iç mekan çevre kalitesi (IEQ) sensöründen yararlanarak tesis yöneticilerine yönettikleri binadaki iç mekan hava kalitesi durumu hakkında net bir gösterge sunar.
İç mekan soğutma ve ısıtma yeni bir şey olmasa da, son zamanlarda stadyumlarda klimalı tribünler ve sahalar görüyoruz. Bu durum, özellikle aşırı sıcakların insanların normal bir şekilde toplanıp sağlıklarına zarar vermeden faaliyetlerde bulunabilmeleri için iklimlendirmeyi gerekli kıldığı ülkelerde son birkaç yıldır artmaktadır.
Düzenli olarak 40 °C'nin üzerinde olan ortam koşullarında 80.000'den fazla insanın toplandığı stadyumları düşünün; 80.000 vücut aşırı sıcakta nefes alıyor, daha fazla ısı ve nem üretiyor ve ortamı sağlıksız hale getirir, ayrıca insanlar için zararlı olacaktır.
HVAC sistemleri, stadyumlardaki koltukların ve saha alanlarının soğutulmasına yardımcı olarak ve hem seyircilerin hem de sporcuların konforunu ve güvenliğini garanti etmek için doğru miktarda hava değişimi sağlayarak benzer senaryolardan kaçınmaya yardımcı olabilir.
Enerji verimliliği
Tüm bir stadyumun iklimlendirilmesi - özellikle de açılır kapanır bir çatıya sahip değilse - enerji tüketimi açısından zararlı görülebilir.
Ancak, göz önünde bulundurulması gereken başka bir husus daha vardır: Bildiğimiz şekliyle aşırı sıcaklarda yaşam, klima olmadan mümkün olamazdı. Bunu tespit ettikten sonra, modern HVAC sistemlerinin enerji verimli ve çevresel açıdan sürdürülebilir olmaya devam ederken, iklimlendirme ihtiyaçlarını karşılamaya nasıl yardımcı olabileceğini analiz edebiliriz.
HVAC sistemleri, en iyi enerji verimliliğini elde etmeyi amaçlayan bina tasarımının ayrılmaz bir parçası olarak düşünülmelidir.
Bunun için aşağıdaki gibi hususlar göz önüne alınır:
-Güneşin hareketine göre stadyum yönelimi
-Isıyı yansıtmayı ve/veya rüzgârları yönlendirmeyi amaçlayan bina renk şemaları ve yüzey tasarımı
-Geri çekilebilir bir çatının varlığı
-Stadyuma enerji sağlayacak elektriği üretmek için fotovoltaik panellerin varlığı;
HVAC sistemiyle daha yakından ilgili olan hususlar ele alınmadan önce düşünülmelidir.
Tıpkı bina tasarımında olduğu gibi, HVAC tasarımı da çok yüksek düzeyde enerji verimliliği elde etmeyi hedeflemelidir ve bu da ancak projenin sunabileceği her ihtiyacı hedefleyen gelişmiş teknolojilerin bir karması kullanılarak elde edilebilir.
İnverter teknolojisi, hava soğutmalı veya su soğutmalı üniteler kullanan HVAC tasarımları için, özellikle de binanın farklı alanlarındaki doluluk ve bina sakinlerinin dağılımına bağlı olarak yük talebinde sık sık değişiklik gösteren binalar için hayati önem taşımaktadır.
Aslında, motor güç kaynağının frekansını değiştirerek, inverter teknolojisi kompresör dönüş hızını (RPM) modüle eder ve bu şekilde kompresör kapasitesini kontrol eder.
Stadyumlara kurulan soğutma grupları ve ısı pompaları genellikle kısmi yükte çalıştığından, inverter teknolojisi verimliliklerini artırmak için değerli bir çözümdür.
Bu durumda, tüm HVAC sistemini daha verimli hale getirmek için, HVAC sistemindeki su akışının binanın gerçek yük talebine bağlı olarak değişebilmesi önemlidir. Değişken su akış sistemi, sistemden akan su miktarını modüle ettiği ve pompaların mümkün olduğunca verimli çalışmasını sağlayarak enerji tüketimini azalttığı için mükemmel bir çözümdür.
Aynı durum HVAC sistemine dahil edilebilecek klima santralleri (AHU'lar) için de geçerlidir. Yüksek verimli inverter fanlara ve ısı geri kazanımına sahip modellerin seçilmesi enerji tüketimini önemli ölçüde azaltabilir.
Örneğin ısı geri kazanımı, klima santrallerinin ısı eşanjörleri sayesinde dışarı atılan havadan ısı geri kazanmasını sağlayan bir seçenektir. Bunlar, iki hava akımı arasında herhangi bir kirlenme olmaksızın, dışarı atılan kirli hava akımındaki ısıyı binaya beslenen temiz hava akımına iletir. Bu süreç enerji verimliliğini önemli ölçüde artırır.
Karmaşık HVAC sistemlerinde dikkate alınması gereken bir diğer husus da modülerliktir. Modülerlik, üniteleri stadyumun belirli bir anda gerçekten soğutma veya ısıtma ihtiyacı olan alanlarına göre etkinleştirerek enerji tüketimi üzerinde daha fazla kontrol sağlar. Bu, yükü gerçek ihtiyaçlara göre gerektiği gibi etkinleştirilebilen bir dizi üniteye bölerek elde edilebilir.
Modern stadyumların yükü tipik olarak sezona veya ev sahipliği yaptıkları özel etkinliğe bağlı olarak değişir. Bunun binanın enerji verimliliği üzerinde önemli bir etkisi vardır. Bu nedenle, tüm bina için yük talebindeki değişimi dikkate almak önemlidir. Daha verimli bir HVAC sistemi için, yükü farklı boyutlardaki birden fazla üniteye bölmek ve bunları büyük tek bir üniteymiş gibi kontrol etmek yararlı olabilir.
Daikin akıllı chiller yöneticisi (iCM), birden fazla chillerin performansını kontrol etmek, sıralamak ve optimize etmek, tesisteki tekli soğutucuların çalışma şeklini uyumlu hale getirmek ve hem enerji tüketimi hem de mekanik çalışma açısından minimum çabayla hedeflerine ulaşmalarını sağlamak için tasarlanmıştır. Tüm bunlar elbette soğutma gruplarının dayanıklılığı ve verimliliği üzerinde olumlu bir etkiye sahiptir.
İzleme, önleyici bakım ve güvenilirlik
Uzaktan izleme ve kontrol, stadyumların ihtiyaç duyduğu büyüklükteki herhangi bir HVAC sistemi için çok önemlidir.
İzleme ve takip, iyileştirmeler yapmak için harekete geçmenin yanı sıra mevcut durumun anlaşılmasına da yardımcı olur. Bu nedenle, uzaktan izlenebilen ve kontrol edilebilen bir sisteme sahip olmak önemlidir, böylece tesis yöneticileri sistem verimliliğini ve güvenilirliğini sağlamak için önleyici bakım eylemleri gerçekleştirebilir.
Daikin on Site (DoS), dünyanın dört bir yanındaki mühendislerin bir veya birden fazla tesiste HVAC sisteminde kurulu tüm üniteleri doğrudan buluttan gerçek zamanlı olarak izlemelerine, yönetmelerine, görselleştirmelerine ve kontrol etmelerine olanak tanır. Bu, servis yöneticilerinin sahayı ziyaret etmeden önleyici tedbirler almasını sağlayarak teknik destek kapasitesini katlayarak artırır.
DoS, Daikin'in chiller ve klima santrallerinin tesislerini ve işlevlerini izlemek için tüm yıl boyunca 7/24 gerçek zamanlı veri sağlayan bir uzaktan izleme aracıdır. Bu, tesis sahiplerinin önleyici tedbirler almasını ve arıza ve duruş süreleriyle ilişkili ekstra maliyetlerden kaçınmasını sağlar.
Ne zaman bir alarm olsa, tesis yöneticileri sorunu kolayca tespit edebilir ve doğru çözümü bulabilir. Platform aracılığıyla tüm parametreleri gerçek zamanlı olarak değerlendirebilir ve herhangi bir ayara ihtiyaç duyulması halinde uzaktan harekete geçebilir. Tüm bunlar ünitelerin çalışmasını ve yönetimini iyileştirir, güvenilirliklerini artırır.
DoS ayrıca teknisyenlerin çalışmalarını planlamalarını kolaylaştırır, ihtiyaç duyulabilecek yedek parçaları göstererek sorunlara ve olası çözümlere hazırlıklı olmalarını sağlar ve çalışmaları hızlandırır. Bu, teknisyenlerin verimli çalışmasını ve HVAC tesislerinin iyileşme süresini azaltmasını sağlar.
DoS ayrıca, sistemin mümkün olduğunca verimli tutulmasına yardımcı olan sistem performansı ve enerji denetimleri hakkında periyodik raporlar oluşturur.
Tüm bu nedenlerden dolayı Daikin on Site, uzaktan bile (neredeyse tamamen) bir HVAC tesisinin verimlilik ve güvenilirlik seviyesini artırmak için gerekli hale gelmiştir.
Kaynak: Daikin Blog
