Kompresör Nedir, Türleri Nelerdir?

Kompresör makinesi, gaz veya hava hacmini azaltan, yoğunlaştıran bir makinedir. Genellikle endüstriyel uygulamalarda kullanılan kompresörler, birçok sektörde enerji transferi, depolama ve çeşitli işlemler için tercih edilir. Kompresör, gazları veya hava hacmini azaltarak yoğunlaştıran bir makinedir. Gaz moleküllerini bir araya getirerek basıncı artırır ve bu sayede yüksek basınçlı bir ortam oluşturur.

Kompresör Çeşitleri

Kompresör çeşitleri, farklı türlerde üretilir ve her biri belirli uygulama alanlarına uygun olarak tasarlanır. Bu hava kompresör çeşitleri, gazların ve havanın sıkıştırılması işleminde farklı mekanizmalara sahiptir.

Pistonlu Kompresörler

Pistonlu kompresörler, pozitif deplasmanlı kompresörler arasında yer alır ve havayı sıkıştırmak için bir pistonun ileri-geri hareketini kullanır. Bu tip kompresörlerde, piston, bir krank mili tarafından kontrol edilir. Piston, silindir içinde aşağı hareket ettiğinde, içerideki hava sıkışır ve basınç artar. Tam tersine, piston yukarı hareket ettiğinde, silindirdeki hava dışarı atılır. Pistonlu kompresör, soğutma sistemlerinde sıklıkla kullanılır. Soğutucu akışkanın basıncını artırarak, soğutma sistemlerinin etkinliğini sağlar. İklimlendirme sistemlerinde de kullanılan pistonlu hava kompresörü, hava koşullandırma işlemlerinde vazgeçilmezdir. Havalandırma sistemlerinde, havayı basınçlandırarak hava akışını yönlendirir. Bu sayede, binalarda temiz hava dolaşımını ve iyi bir hava kalitesini sağlar. Pistonlular, yağlı kompresör özelliğine sahiptir. Bu kompresörler sorunsuz bir şekilde çalışabilmesi için kompresör yağı ile yağlanmalıdır. Yağlı hava kompresörü, verimli çalışır ve aşırı derecede ısınma yaşamaz.

Pistonlu kompresörler, boya püskürtme sistemlerinde de tercih edilir. Boyayı basınçlandırarak, püskürtme işlemini gerçekleştirir. Bu uygulama özellikle endüstriyel boyama süreçlerinde yaygın olarak kullanılır. Pistonlu kompresör otomobillerde de kullanılır ve oto hava kompresörü olarak hava yastıklarını şişir, klima sistemlerini çalıştırır ve motor performansını artırır.

Vidalı Kompresörler

Vidalı kompresör, endüstriyel alanlarda basınçlı hava üretimi için kullanılan makinelerdir. Basınçlı hava üretim sistemlerinde, pistonlu kompresörlerin aksine, vidalı kompresörler genellikle birbirine geçmiş rotor çiftleri kullanır. Vidali kompresör temel çalışma prensibi, iki vidanın birbirine geçerek havayı sıkıştırmasıdır. Genellikle çelik veya alüminyum alaşımından yapılan bu vidalar, bir motor tarafından döndürülerek havayı sıkıştırma işlemini gerçekleştirir. Bu özel kompresörleri diğer kompresörlerden ayıran özellikler bulunur.

Vidalı kompresörler, sessiz kompresör olarak bilirler. Çalışma sırasında düşük ses seviyeleri sunan sessiz kompresör motoru, daha konforlu bir ortam sağlar. Sağlam malzemelerden yapılan vidalar ve kaliteli işçilik, vidalı kompresörlerin uzun ömürlü kullanımını destekler. Vidalı hava kompresörü, birçok kompresöre göre daha yüksek performans sunar ve sürekli basınçlı hava üretimine olanak tanır. İki vidanın birbirine geçişiyle oluşan düzenli hareket, titreşimi minimumda tutar ve stabil bir çalışma sağlar. Vidaların birbirine geçiş şekli, güvenli bir çalışma sağlar ve kullanıcı güvenliğini artırır. Az sayıda hareketli parça ve dayanıklı malzemeler, vidalı sessiz hava kompresörü bakım maliyetini düşürür.

Vidalı kompresörler, enerji yoğun endüstrilerden otomotiv sektörüne kadar birçok alanda yaygın olarak kullanılmaktadır. Verimlilikleri, dayanıklılıkları ve düşük işletme maliyetleri sayesinde, bu özel hava kompresörü tipi endüstriyel uygulamalarda tercih edilir.

Santrifüj Kompresörler

Santrifüj kompresör, temelde bir mil üzerinde dönen kanatlar içeren bir rotora sahiptir. Gaz, rotorun merkezine girer ve kanatların dışa doğru hareketi tarafından dışarıya fırlatılır. Bu süreç, gazın hızını ve kinetik enerjisini artırarak basıncını yükseltir. Bu tip kompresörler çeşitli uygulama alanlarında kullanılır. Soğutma sistemlerinde soğutucu akışkanın sıkıştırılması, havalandırma sistemlerinde havanın sıkıştırılması, doğal gaz, LPG ve diğer gazların dağıtımı gibi birçok alanda etkilidirler. Santrifüj kompresörlerin en belirgin avantajlarından biri, genellikle diğer kompresör türlerine göre daha yüksek debi sağlamalarıdır.

Santrifüj gaz ve hava kompresörleri farklı türlerde bulunabilir. Tek kademeli santrifüj kompresörler, gazın basıncını tek bir kademede artırırken, çok kademeli santrifüj kompresörler birden fazla kademede gazın basıncını artırabilir. Bu kompresörler genellikle, büyük kompresör sınıfı içerisine girerler. Sanayi tipi hava kompresörü olarak sıklıkla tercih edilir.

Diyafram Kompresörler

Diyafram kompresörler, gazın sıkıştırılması işlemini gerçekleştiren makinelerdir. Temelde, esnek bir diyaframın hareketi kullanılarak çalışırlar. Gaz, diyaframın ileri-geri hareketiyle emilir ve ardından diyaframın dışa doğru genişlemesiyle sıkıştırılır. Bu esnek diyafram, kimyasal endüstrilerde, laboratuvar ortamlarında ve hassas uygulamalarda kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Bu kompresörler, yağsız kompresör oldukları için kimya, tekstil ve ilaç sektöründe de kullanılır.

Merkezkaç Kompresörler

Merkezkaç kompresörler, havayı dairesel bir hazneye alarak çalışan makinelerdir. Bu sistemde, hava merkezi olarak adlandırılan bir dairesel hazneye çekilir ve burada dönen hareketle merkezkaç gücü altında hızlanır. Ancak, hava dairesel merkezin içinden çıktığında hızını düşürür. Bu düşen hız, aynı zamanda basıncın artmasına yol açar. Küçük ve büyük hava kompresörü çeşitleri bulunur.

Genellikle havacılık, savunma ve endüstriyel sektörlerde kullanılırlar. Havacılıkta jet motorlarında, savunmada füzelerde ve endüstriyel süreçlerde çeşitli gazların basınçlandırılmasında yaygın olarak tercih edilirler. Merkezkaç kompresörlerin avantajları arasında yüksek basınç üretebilme yetenekleri, düşük maliyet ve düşük bakım gereksinimleri bulunmaktadır.

Jet Kompresörler

Jet kompresör, hidrolik ve gaz/buhar kompresörleri olmak üzere iki ana kategoride bulunur. Her bir tür, farklı çalışma prensiplerine ve uygulama alanlarına sahiptir. Bu farklı çalışma prensipleri, her iki türün de özel avantajlara ve uygulama alanlarına sahip olmalarını sağlar.

Hidrolik Kompresörler

Hidrolik kompresör modelleri, düşen su veya düşük seviyede bulunan suyu kullanarak, endüstriyel hareketli parçalara ihtiyaç duymadan basınç oluşturan kompresörlerdir. Bu tür kompresörlerde en basit senaryoda, yüksek seviyede bulunan su kütlesi, düşük seviyeye indiğinde havaya basınç uygular. Bu işlem sonucunda basınçlı hava hemen suyun ayrılmasını sağlar.

Gaz ve Buhar Kompresörleri

Gaz ve buhar kompresör tipleri, basınçlı hava veya buharın çıkışını sağlayan bir ağız içerir. Bu ağızdan çıkan yüksek basınçlı hava, genişleyerek hızla hareket eder ve bu süreçte havayı beraberinde sürükler. Ardından, azalan kinetik enerji, basıncın artmasına neden olur. Bu tip kompresörler, özellikle buharın zararlı etkisinin olmadığı yerlerde hava üfleme, ısı pompalarında ve havalandırma makinelerinde termo kompresör olarak kullanılır.

Araç Kompresörleri

Araç kompresörü, geniş bir uygulama yelpazesi sunan önemli araçlardır. Araç hava kompresörü genellikle araç lastiklerini şişirmek, araç bakımını gerçekleştirmek ve yolculuk esnasında acil durumlar için kullanılır. Özellikle lastik basıncını düzenli olarak kontrol etmek ve gerektiğinde ayarlamak, sürüş güvenliği ve yakıt verimliliği açısından araç için kompresör önemlidir. Aynı zamanda bu kompresörler, mini kompresör modellerinde üretilir. Taşınabilir hava kompresörü mini modeller, seyahat ederken lastikleri şişirmek gibi basit görevler için kullanıcıların yanında taşınabilir. Araç içi kompresör, genel olarak araç sahipleri için pratik ve çok yönlü bir ekipmandır.

Kaynak: www.elektromarketim.com