Header Reklam
Header Reklam

Fanın Konumu ve Yerleştirilmesiyle Enerji Verimliliği

10 Haziran 2024
Fanın Konumu ve Yerleştirilmesiyle Enerji Verimliliği

Fanların giriş ve çıkış şartlarında bazı noktaları göz önüne alınarak (sistem etkisini minimize ederek) da enerji verimliliği sağlanabilir. Giriş şartlarının iyi olması için engelli kanal ve geçiş parçaları kullanılmamalı, açık giriş ve düz kanallar tercih edilmelidir. Fanın emme kanalındaki dirsekte akışı yönlendirici kanatlar kullanılarak üniform bir akış sağlanmalıdır. Girişteki yük (enerji) kayıplarını artırıcı ani kesit değişimlerinden kaçınılmalıdır.

Fanın çıkış şartları da uygun seçilmelidir. Çarktan çıkışta fan basma kanalında kullanılacak dirseğin montajında salyangozdaki akışın hareket yörüngesine uyum sağlayacak bir yön ve kanatçıklar olmalıdır. Basma kanalı üzerinde 90o’lik bir keskin dirsek olursa mutlaka kanatçıklar olmalıdır. Çıkış damperi kanalları mile paralel olmamalı, dik olmalıdır. Fan çıkış ağzı kesit alanı basma kanalı kesit alanından küçükse geçiş parçası olarak tek yönlü bir konik parça kullanılmalıdır.  

 

Enerji Verimliliği Açısından İşletmede Dikkat Edilecek Hususlar

  • Fan ve tesisatının verimli biçimde işletilebilmesi için fan, prosesin gerektirdiği kontrol mantığına uygun olarak çalıştırılmalıdır.
  • Fanın şase montajlarına dikkat edilmelidir. Gevşek cıvatalar, terazi bozukluğu olmamalıdır. Platform montajlarının yeterli olması, fan ve elektrik motorunu dış hava etkenlerinden koruma tedbirlerinin alınması, montaj öncesi fanı depolama koşullarının uygun olması gerekir.
  •  Hava kanallarında zorunlu olmayan dirençlerden (gereksiz dirsekler, uygun olmayan hava hızları, filtrelerin kirli (tıkalı) olması vb.), buralarda toz birikmesi veya gaz sıcaklık değerlerindeki değişimlerden kaynaklı problemlerden kaçınılmalıdır.
  •   Fan girişinde, gövde içinde, çark ve kanatlarda akışın olduğu yüzeyler temiz olmalıdırlar. Kirli yüzeyler verimi düşürürler. Filtreler periyodik olarak temizlenmelidir. Aksi halde sistemin karşı basıncı artar ve güç kaybı söz konusu olur.  
  • Aşınma kaynaklı balans ve titreşim problemlerinden kaçınmak için akışkanın özelliğine uygun malzeme seçilmesi gerekir.
  • Fanlarda mekanik ve aerodinamik kaynaklı kuvvetler titreşime yol açmaktadır. Bu bağlamda fan verimini ve ömrünü olumsuz yönde etkileyebilecek derecede aşırı titreşimlere izin verilmemelidir.  
  • Yatak ve rulman eksen ayarları kontrol edilmelidir. Aksi takdirde rulman kasıntılı çalışarak aşırı ısınma ve deformasyona uğrayabilir. Aynı şekilde kaplin ve kasnak ayarlarının doğru yapılması kasılmaları, balans problemlerini ve enerji kayıplarını azaltacaktır.
  • Fanlar kritik hızda ve doğal frekansa karşı gelen devir sayıları civarında (∓%10 civarında) çalıştırılmamalıdır. Bu nedenle fanların kritik devir sayıları bilinmeli, özellikle frekans invertörü kullanımına dikkat edilmelidir. Fan çalıştırılırken kritik devir sayılarının hızlı geçilmesi ile sorun çözülebilir. Ancak durma esnasında kritik devir sayılarına denk gelinmesi halinde fan duramayabilir, titreşimler artabilir. Böylesi durumlarda frenleme sistemi gerekebilir.
  • Hatalı montaj, toz yapışması, boşluk artışı, gevşeklikler (örneğin rulman arızası) hava boğulması (kanatlara ters yüklerin gelmesine neden olur), rotor aynası arkasında vakum, aşınma problemleri, milde boşluklar, gövdede hava kaçakları, vorteksler, cıvataların kopması, zeminin terazide olmaması, zemine bağlantının zayıf olması, fana dirsek, kanal taşıtılması vb. balans ve titreşim sorunlarına (malzeme yorulmasının artması, kırılma vb.) ve verim düşüklüğüne yol açabilir.
  • Kayış-kasnak tahrikinde kasnak hızları aynı olmalı ve kayış gerginliği doğru ayarlanmalıdır. Hizalanmamış kasnaklar güç kaybına neden olur. Gevşek kayış kaymaya, düşük fan hızlarına ve yatak, mil ve motor ısınmasına sebep olur. Kayışın gergin olması ise fan, motor ve yatak ömrünü azaltır.
  • Erken uyarıcı dinamik bakım yapılmalıdır. Bu amaçla fanın kritik noktalarından alınacak titreşim sinyalleri çözümlenmeli ve tanı tabloları kullanılarak tek bir sinyalin frekans spektrumunun çıkartılması ile beklenen arızanın tanınması sağlanabilmektedir. Böylece bakım ve işletme masrafları azalır.  
  • İklimlendirme sistemlerinde hava sızıntıları enerji ve ısı kayıpları yanında konfor şartlarının da bozulmasına yol açar. Bu bakımdan statik basınca ve kanal konstrüksiyonuna (kanal boyutlarına ve bağlantılardaki aralıklara) bağlı olan sistemdeki hava sızıntıları önlenmelidir.
  • Fanın verimli olarak çalışabilmesi için çarkın dönüş yönü doğru olmalıdır. Aksi takdirde fanın performans değerleri önemli ölçüde değişecektir.
  • Giriş damperi çarkın dönüş yönüne uygun bir biçimde yerleştirilmelidir. 

Kaynak: www.aironn.com.tr



Slider Altına