Evlerdeki Tesisat Borularından Gelen Sesler Nasıl Engellenir?
Gürültülü su boruları kadar rahatsız edici bir şey yoktur. Gece yarısı borulardan gelen yüksek bir ses insanları uykusundan uyandırmaya yeter ve gün boyunca sürekli bir uğultu sesi başka hiçbir şeye benzemeyen bir şekilde rahatsızlık verebilir ve sinirleri bozabilir. Bu sesler can sıkıcı olabildiği gibi aynı zamanda tesisat sistemine de zarar verebilir.
Boruların ses çıkarmasına neden olan birçok faktör olmasına rağmen, farklı sesler genellikle farklı anlamlara gelir. Farklı seslerin olası nedenlerini tanıyarak, ne tür bir boru veya drenaj onarımının gerekli olduğunu ve ne zaman uzman bir tesisatçı çağırmanın iyi bir fikir olduğunu belirleyebilmek gerekir.
Konut Sıhhi Tesisat Sistemleri Nelerdir?
Borulardan gelen tüm bu garip seslere neyin sebep olduğunu tam olarak anlamak için duvarların arkasında ve binanın altında neler olduğuna dair temel bir anlayışa sahip olmak gerekir. Bu bileşenlerin düzeni, bileşenleri ve hatta şartları bulunulan yere göre değişse de, temel bir konut sıhhi tesisat sistemi aşağıdakileri içerir:
Servis hattı: Binanın altında yer alan bu hat, evden şehrin ana kanalizasyon hattına kadar uzanır. Su kullanımını ölçen ve kamu hizmeti şirketine su tüketimi için ne kadar ücret ödeneceğini söyleyen bir su sayacı ve vanadan geçer.
Sıhhi kanalizasyon hattı: Bu hat aynı zamanda binanın altında, genellikle su hattından daha derinde bulunur. Evdeki tüm kanalizasyonlar şehir ana kanalizasyon hattına bağlanan bu hatta bağlanmaktadır.
Sıcak Su Isıtıcısı: Soğuk su konvansiyonel, tanksız veya hibrit sıcak su ısıtıcısına girer ve evin çeşitli alanlarında kullanılmak üzere su ısıtılır.
P tuzakları: Genellikle bir drenajın başlangıcına yerleştirilen, U şeklinde bir tür boru parçasıdır. Kavisli şekli, yanlışlıkla lavaboya düşen nesnelerin alınmasına olanak tanır ve atık su kokularının evin iç kısmına sızmasını önler.
Aletler ve demirbaşlar: Musluklar, duşlar, küvetler, çamaşır makineleri, bulaşık makineleri ve tuvaletler, sıcak ve soğuk suyun bu cihazlara girmesine izin veren boruların yanı sıra, kullanılmış suyun binadan çıkıp ana kanalizasyon hattına girmesine izin veren borulara sahiptir.
Bu, evin sıhhi tesisat altyapısına basitleştirilmiş bir genel bakış olmasına rağmen, çoğu ev sahibinin muslukları çalıştırırken neden gürültülü borulara sahip olduklarını veya tuvalet sifonu çekildiğinde boruların neden ses çıkardığını anlaması için yeterlidir. Suyun eve nasıl girip çıktığını anlamak, duvarların arkasında ses çıkaran boruların nedenini ve dolayısıyla çözümünü belirlemeye yardımcı olabilir.
Neden Geceleri Tesisat Gürültüleri Daha Yaygındır?
Çoğu zaman geceleri bu tuhaf tesisat sesleri duyulur. Çünkü gece saatlerinde hane halkı ve tüm komşular evdedir ve binada tesisatı kullanan birileri mutlaka vardır. Ayrıca bu zamanlar evin en sessiz olduğu anlardır.
Ancak geceleri bu sesleri duymanın yaygın olması, bir sorun yaşanmadığı anlamına gelmez. Çoğu zaman tesisat ses çıkarıyorsa, bir şeyler anlatmaya çalışıyor demektir! Bazen sorun hane halkı tarafından çözülebilir, ancak bazen sorunu çözmek için bir tesisatçıya ihtiyaç duyulabilir.
Duyulabilecek Farklı Tesisat Sesleri
Korku filmlerinde evden gelen garip sesler hep tesisata bağlanır. Yüksek su tesisatı sesleri korkutucu olabilir ve muhtemelen "Bu ses ne anlama geliyor?" diye merak edilir. Hangi farklı tesisat sesleri duyulabilir?
- Sıhhi Tesisat Tıkırdayan Sesler
- Sıhhi Tesisat Vuruş Sesleri
- Sıhhi Tesisatta Yüksek Perdeli Sesler
- Sıhhi Tesisattaki Guruldama Sesleri
Neden borulardan garip sesler gelir?
Lavabo giderlerinden gelen gürültü sesinin birçok farklı nedeni vardır. Bazen giderler kısmen tıkanabilir ve bu da gürültüye neden olabilir, bazen de boruların doğru şekilde havalandırılmaması anlamına gelebilir.
Kanalizasyondaki seslerin yaygın nedenleri nedir ve fark nasıl anlaşılır?
Yüksek Su Basıncı: Uğultu veya titreşim sesleri, yüksek su basıncının yaygın belirtileridir. Eve gelen soğuk su kaynağının basıncı, bir su basıncı regülatörü kullanılarak tutarlı tutulur. Basınç düşürücü vana (PRV) olarak da adlandırılan bu cihaz, yaşanan yere bağlı olarak 100 ila 200 PSI (inç kare başına pound) kadar yüksek olabilen gelen kaynağın basıncını azaltır. İdeal olarak, boruların ses çıkarmasını ve gereksiz gerginlik yaşamasını önlemek için gelen basıncın yaklaşık 50 PSI olması gerekir.
Basınç tutarsız veya normalden yüksek görünüyorsa, ana su vanası bulunmalı ve bunun diğer tarafında başka bir cihaz olup olmadığı kontrol edilmelidir. Sıcak su borusundan gelen su basıncının çok güçlü geldiğini fark edilirse şofben ayarlanmalıdır.
Su Çekici:
Çarpma sesi sıklıkla su çekici olarak bilinen bir olayla açıklanabilir. Basınç yüksekse bu etki daha da belirgin olabilir. Musluk sonuna kadar açıldığında su, borulardan hızla akar. Musluk yavaş yavaş ve kademeli olarak kapatılmadığı sürece (ki çoğu insan bunu yapmaz), su kaynağı kesildiği anda akış aniden kesilecektir. Su daha sonra kapatma vanasına çarparak yüksek bir patlamaya neden olur.
Bunun olmasını önlemek için yukarıda belirtildiği gibi öncelikle yüksek basıncı azaltacak bir PRV kurmak gerekir. Bundan sonra hâlâ su darbesi oluyorsa, koç darbesi önleyicilerin takılması gerekebilir. Bu cihaz, suyun kuvvetini azaltan ve boruların ses çıkarmasını engelleyen yaylı bir amortisör ile donatılmıştır.
Hava Kabarcıkları:
Vızıltı veya kabarcıklanmanın yanı sıra çarpmanın bir diğer yaygın nedeni de borularda hava kabarcıklarının ve ceplerin (veya bunların yokluğunun) bulunmasıdır. Herhangi bir çarpma sesi muhtemelen çekiçten kaynaklanmaktadır, ancak basınç iyiyse hava odalarında su olabilir. Bu odalar, duvarların arkasında, armatürlerin kapatma vanalarının yakınında bulunan dikey borulardır. Normalde bu hava dolu borular, alttaki besleme hattındaki suya basınç uygulayarak çekiç darbelerinin oluşmasını engeller. Zamanla suyla dolabilir ve artık kuvveti absorbe etmeye yetecek kadar hava tutamaz.
Dolu hava odalarının neden olduğu gürültülü boruları onarmak için ana su kaynağı vanası bulunup kapatılmalıdır, daha sonra tüm musluklar açılmalıdır. Borularda ve hava odalarında kalan sıvı boşaltılacak ve tesisat sisteminde havadan başka bir şey kalmayacaktır. Artık hava odaları sıfırlandığına göre, tesisat sistemini yeniden doldurmak için su kaynağı tekrar açılabilir.
Sorun uğultu, titreşim veya kabarcıklanma ise besleme hatlarında istenmeyen hava olabilir. Bu sorunu çözmek için yukarıdaki adımların tersini takip etmek gerekir. Kaynağı açık tutarak evdeki tüm musluklar açılmalıdır. Devrenin başından sonuna kadar havayı dışarı atabilmek için besleme vanasına en yakın musluktan başlamak en iyisidir.
Her ne kadar israf gibi görünse de tüm musluklar en az on dakika açık bırakılmalıdır. On dakika geçmesine rağmen borular hâlâ ses çıkarıyorsa ses kesilene kadar çalışır durumda tutulmalıdır. Daha sonra besleme vanasına en uzak olan musluktan başlayarak musluklar tek tek kapatılmalıdır. Bir sonraki dokunuşa geçmeden önce yaklaşık bir dakika beklenmelidir.
Tıkanık Borular:
Giderden gelen ses oldukça yüksekse, bu giderin tıkalı olduğunun bir işaretidir. Kanalizasyonlar çeşitli nedenlerden dolayı tıkanabilir. Bulunması gereken ilk şey tıkanıklığın nerede olduğudur ve bu, farklı giderlerden gelen ses dinlenerek yapılabilir. Yalnızca bir giderden gurultu sesi duyuluyorsa bu, tıkanıklığın o boru hattında olduğu anlamına gelir. Ancak birden fazla giderden ses duyuluyorsa ana kanalizasyon hattında tıkanıklık olabilir.
Tıkanmış Havalandırma Borusu:
Ayrıca havalandırma borusu tıkalı olduğu için giderlerde guruldama sesi duyulabilir. Gazın borudan kaçması gerekmektedir. Eğer havalandırma deliği tıkalıysa, gidere geri dönecektir. Gürültü kabarcıklı bir lıkırdama gibi olacaktır ve buna genellikle kanalizasyondan gelen kötü bir koku da eşlik edecektir. Su yavaş akıyorsa, bunun nedeni havalandırma borusunun tıkanması olabilir.
Tıkalı Kanalizasyon Hattı:
Kanalizasyondan gelen gürültünün bir diğer yaygın nedeni de kanalizasyon hattının tıkalı olmasıdır. Kanalizasyon hattı, evdeki tüm drenaj borularından atık suyu taşıyan tek bir büyük borudur. Ana belediye kanalizasyon hattına veya fosseptik tankına bağlanır. Kanalizasyon hatlarından yalnızca biri tıkanırsa, evdeki tüm kanalizasyonlar etkilenecektir.
Sorunun bu olup olmadığını anlamanın bir yolu, tuvaletin sifonu çekildiğinde bodrumdaki kanalizasyonun atık su ile taşmaya başlamasıdır. Kanalizasyon hatları aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli nedenlerle tıkanabilir:
Ağaç kökleri: Ağaçların yaşamak için suya ihtiyacı olduğundan, bu temel besin maddesini bulmak için genellikle köklerini borulara doğru uzatabilir. Ağaç kökleri tıkanmaya ve hatta hatların kırılmasına neden olabilir, bu da tesisat sisteminde çok pahalı hasarlara neden olabilir.
Kırık borular: Boruların kırılmasının çeşitli nedenleri vardır, ancak bunların hızlı bir şekilde onarılması gerekir, aksi takdirde bu, mülkte temel hasarlara neden olabilir.
Tuvalet atıkları: Bazen insanlar üzerine sifonu çekmemesi gereken şeyleri tuvalete atarlar. Bu çöpler biriktiğinde tıkanmaya neden olur. Aşağıdakiler dahil, tuvalete atılmaması gereken birkaç şey vardır: Kadın hijyen ürünleri, ıslak mendil, pamuklu çubuklar, diş ipi, kağıt havlu, çocuk bezi gibi.
Gevşek Monte Edilmiş Parçalar:
Tıkırdama, ıslık çalma veya gıcırdama şeklindeki gürültülü borular genellikle gevşek bağlantı elemanları ve gevşek rondela gibi donanımların bir sonucudur. Aşırı aşınma, rondelaların aşınmasına ve boruların gevşemesine neden olabilir. Su bunların içinden akarken hareket eder ve etraflarındaki bileşenlerle temas eder. Birbirine karşı hareket eden bu iki malzemenin çıkardığı ses, sadece boruların değil, sıhhi tesisat armatürlerinin de ses çıkarmasına neden olur.
Bakır borular aynı zamanda ıslık ve gıcırtı sesleri de çıkarabilir; çünkü bu dövülebilir metal ısıyla genleşip soğukla büzüşme eğilimindedir. İçlerinden sıcak su aktığında duvarların arasındaki alçıpan veya ahşap kirişlere doğru hareket edebilir. Bunu önlemek için profesyonel tesisatçılar onları yalıtımla doldurma eğilimindedir. Bu sorun yaşanıyorsa ve boruları yalıtmak için duvarların yıkılması istenmiyorsa sıcak su ısıtıcısının sıcaklığını biraz düşürmek denenebilir. Gürültülü boruların fazla genleşmesini önlemek için ihtiyaç duyulacak tek şey birkaç derecelik fark olabilir.
Projeye Uygun Olmayan Boru Sistemi Seçimleri:
Projenin katları için gerekli sistemler doğru belirlendi mi? Malzemesi ne? Yapı, çok ağaçlık bir alanda mı? Kaç katlı? Borular duvarların neresinden geçecek, yükseklikleri ne kadar? Bunlar hep malzeme seçilmeden önce karar verilmesi gerek konulardır.
Mesela su akışının çok şiddetli olduğu yerlerde hafif borular kullanılmamalıdır. Eğer bina çok katlıysa mutlaka sesi önleyen borulara yer verilmelidir. Otel gibi bir komplekste ise üst segment sessiz borular kullanılmalıdır.
Sessiz Bir Tesisat için Sessiz Borular
Sessiz borular bu yaşadığımız sorunları ve tüm etkenleri göz önüne alarak geliştirilmiş borulardır. Binanın katlarına, kattaki ev sayısına, evlerin oda sayısına, duvar kalınlıklarına, boru yerleşimlerine göre birçok etken göz önüne alınarak seçilir.
İnsanların kendilerini rahat hissedecekleri ve istenmeyen gürültünün en aza indirildiği alanlar yaratmak için iyi bir ses yalıtımı şarttır. Bu, kat planı ile başlar ve doğru boru sistemi ile sona erer. Gürültü, stresli olabilir ve odaklanma güçlüğüne yol açabilir. Ses yalıtımı giderek daha önemli hale gelmektedir ve artık projeciler ve uygulamacılar için bir önceliktir. İyi ses yalıtımlı binalarda yaşayan ve çalışan insanlar çok daha dinlenmiş, uyanık ve sağlıklı olurlar.
Ses yalıtımı, planlamacılar ve tesisatçılar için önemli bir konu olduğu kadar mimari bir olgu da olmalıdır. İstenilen bina estetiğini elde etmek için ses yalıtımından ödün verilmemelidir. Açık oda tasarımı ve karmaşık ses yansımalarına sahip sofistike geometriler bile günümüzde gürültüye karşı iyi bir şekilde yalıtılabilmektedir.
Sessiz Borular Wavin’in DNA’sında Var:
Gürültü yaşamdan konusunda Wavin öncülerden biridir. 30 yılı aşkın bir süre önce Wavin dünyanın ilk plastik düşük gürültülü toprak ve atık sistemini tanıttı. Düşük ses seviyesindeki eksiksiz ürün geliştirmesiyle birlikte, Sessiz Boruların Wavin'in DNA'sında olduğu görülmektedir.
Doğru Boru Malzemesi Sayesinde Daha Fazla Sessizlik:
Wavin, standardın gerekliliklerini güvenli bir şekilde karşılamak için uygulamaya bağlı olarak Wavin AS+ veya Wavin SiTech+’ı önermektedir:
Wavin AS+ için uygulama alanları: Yüksek kaliteli yapıda müstakil evler, ahşap karkas yapılar, apartman binaları, teraslı evler, gökdelenler, otel veya hastane gibi özel binalar.
SiTech+ için uygulama alanları:
- Basit yapılı tek aile evleri,
- Basit yapılı yarı müstakil evler,
- En fazla 3 katlı apartman binaları
Sonuç:
Gürültülü boruların nedenleri ne olursa olsun herkes sessiz alanlarda yaşamak ve baştan doğru projelendirilmiş yapılarda zamanını geçirmek ister. Projeye göre doğru ve kaliteli boru seçimi bütün bu yukarıda saydığımız etmenleri en aza indirir. Ayrıca sonradan boru değiştirmek boru maliyetinin dışında yeni bir maliyet değil inşaat maliyetine yol açacaktır. Bu nedenle konutlarda ya da yaşam alanlarında sessiz borulara önem verilmelidir.
