Koronavirüs Salgını Sonrası Yeni Dünya Düzeni

11 Nisan 2020 Dergi: Nisan-2020

Koronavirüs (Covid-19) salgınının dünya Ekonomisinde ve siyasi ilişkiler üzerinde oldukça ciddi hasarlara sebep oldu şüphesiz. Şimdi en çok konuşulan konu ise, salgının ardından dünyayı nasıl bir gerçeğin beklediği…
İktisatçı Ergin Yıldızoğlu, BBC’ye yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullanıyor: “Bir taraftan tedarik zincirleri fabrikaları durduruyor ve ekonomide bir arz sorunu yaratıyor, diğer taraftan salgına karşı alınmaya başlanan önlemler özellikle küçük işletmeleri iflasa sürüklüyor, işsizlik artarken ekonomide ciddi bir talep sorunu oluşmaya başlıyor. Bu arz ve talep yetersizliği sorunları birleşirken, kredi piyasaları sıkışıyor ve bir borç krizi olasılığı güçleniyor.”
Euronews’teki yazısında Kamuran Samar ise “Ekonomik açıdan dünyayı sarsan 2008 kriziyle karşılaştırılan pandemi, Berlin duvarının yıkılışı gibi yakın tarihin en önemli olaylarından biri olarak şimdiden kayıtlara geçti” ifadelerini kullanıyor.
ABD merkezli Foreign Policy dergisi, dünyada alanında uzman isimlere pandemi sonrası yeni düzenin nasıl olacağını sordu. Yanıtlar düşündürücü:
Harward Üniversitesinde Uluslararası İlişkiler Profesörü Stephen Walt salgının dünya genelinde milliyetçilik hareketlerinin yükselmesine neden olacağını düşünüyor. Pandemiye karşı verilen cevabın ülkeden ülkeye farklılık göstermesi nedeniyle gücün Avrupa'dan Asya'ya kaymaya devam edeceğini belirten Walt, "Covid-19 refahın ve özgürlüğün daha az olduğu bir düzen yaratacak" diyor.
Chatham House Araştırma Merkezi Direktörü Robin Nibelt ise dünyanın 21. yüzyıl başındaki küreselleşme sistemine geri dönmesinin çok düşük bir ihtimal olduğunu ifade ediyor. Dünyaülkelerinin yeni bir jeopolitik yarışa girebileceği ihtimalinin olduğunu belirten Nibelt, Covid-19 ile iyi mücadele eden liderlerin itibar kazanabileceği ancak başarısız olanların da başkalarını suçlama cezbine direnme konusunda zorlanacakları yorumunda bulundu.
Shannen K. O'neil ise yazısında 'daha az kazanç, ancak daha fazla istikrar' vurgusu yapıyor. Bundan sonrası için küresel ticaretin farklı bir boyut alacağını ve şirketlerin farklı ülkelerden ithalatı gözden geçireceğini belirtiyor. O'neil'e göre bu bağlamda şirketler aldıkları malların hangi ülkelerden geldiğine daha fazla dikkat edecek, daha verimli çalışma sistemine geçecek.
Ekonomist Emre Alkin ise, küresel salgının ekonomik anlamda hayatımıza etkilerini Radyo Trafik canlı yayınında anlattı. Koronavirüs etkisiyle dünyada ve ülkemizde kapital düzende ve ekonomik modellerde değişiklik olacağına değinen Alkin: “Senenin başında ekonomide çok güzel ve umutlu başlamıştık, hatta Türkiye’nin ve dünyanın büyümesiyle ilgili çok iddialı rakamlar vardı. Sonra bir anda bu virüs orta çıktı. Bir anda kârdan vazgeçip başımızı suyun üstünde tutalım yeter dediğimiz bir noktaya geldik. 2020 tam anlamıyla bir kayıp yıl. 2020 yılı 2022’ye ertelenmiş oldu. Yani bizim kendimizi buradan toparlamamız bir 16-17 ay sürer. Dijital alt yapısını tamamen güçlü tutmuş olan şirketler geleceğe umutla bakacak. Türkiye dahil birçok ülkede ekonomik büyüme modeli değişecek. Çünkü inşaata dayalı modelin bizi bir yere götürmediği ortada. Kapitalizmin sağından solundan çatırdadığı bir gerçek... Merkez bankaları fonksiyonlarını yitirmiş, kapitalizmin en önemli kalelerinin işlevleri kalmamış durumda. Hal böyleyken dünya bir taraftan küresel şirketlerin kolonizasyonu altında yola devam ederken diğer taraftan da devlet kapitalizmi denen
şeyin ortaya çıkmasına şahit olacağız gibi geliyor bana.”
Geleceğin belirsizliği aşikar ama uzmanların yeni bir dünya
düzenine geçiş olacağı konusunda fikirleri ortak gibi görünüyor…