Yanıcı Malzemeye Göre Yangın Tüpü Seçimi
Yangının ilk safhalarında verimli bir müdahalenin yerine getirilebilmesi için o bölümde çıkması muhtemel yangın tipine uygun söndürücü seçilmesi gerekmektedir. Bu bakımdan öncelikle yangın sınıflarının belirlenmesi gerekmektedir. Beş adet yangın tipi mevcuttur. Bunlar;
A sınıfı yangınlar: Kâğıt, ahşap, kumaş, kâğıt gibi katı madde yangınları.
B sınıfı yangınlar: Akaryakıt, solvent, tiner gibi yanıcı ve parlayıcı sıvı yangınları
C sınıfı yangınlar: Metan propan, LPG gibi yanıcı ve parlayıcı gaz yangınları
D sınıfı yangınlar: Magnezyum, sodyum, alüminyum gibi metal yangınları
E sınıfı yangınlar: Elektrik yangınları
Bu tip yangınların söndürme maddesi olarak su, köpük, ABC toz, BC toz, D tozlu CO2, Halon gazı gibi maddeler kullanılmaktadır.
Su
Su yangındaki ısıyı ortadan kaldırarak soğutma şeklindeki söndürme yöntemidir. A tipi yangınlarda kullanılması gerekmektedir.
Köpük
Basınçlı su, deterjan ve hava karışımı ile elde edilmektedir. Yanan yüzeyi kaplayarak hava akışını önlemektedir. Böylelikle yangının hem oksijen hem de buhar ile bağlantısını keserek, yangın söndürme yoluna gidilmektedir. Köpük ağırlıklı olarak B tipi sıvı yangınlara müdahalede kullanılmaktadır. A tipi yangınlar için de kullanılabilmektedir. Köpük suyla reaksiyona giren yanıcı kimyasallar için uygulanmamalıdır.
Kuru Kimyevi Tozlar
BC tozlar özellikle B ve C grubuna giren yangınlar başta olmak üzere A ve D grubu yangınlarında da kullanılabilmektedir. Bu tip tozlar yanıcı sıvılar arasına girerek reaksiyonun devamlılığını etkilemektedir. ABC tozlar da kimyasal reaksiyondan ayırma, boğma şekliyle yangını söndürmektedir. Dikkat edilmesi gereken nokta ABC tip tozlu portatif yangın söndürme tüplerinin sıcak ortamlarda bulundurulmaması gerekmektedir.
Karbondioksit
Karbondioksitli yangın söndürücüler B, C ve E sınıfı yangınlar için kullanılmaktadır. CO2’li tüplerin sıcak ortamda bırakılmaması gerekmektedir. Aksi takdirde tüplerin içerisinde sıvı halde bulunan CO2’nin genleşerek patlama riski söz konusudur.
D-Tozu (Hafif Metal Tozu)
Özel tozlardır. Metal yangınlarında kullanılmaktadır. Yüksek ısıya karşı dayanıklıdır. Boğma yöntemiyle söndürme işlemi gerçekleştirilmektedir.
Yangın Sınıfları |
Yangın Türü |
Su |
Köpük |
ABC Kuru Kimyevi Toz |
CO2 |
Halon |
A |
Kağıt, Ahşap, Kumaş
|
x |
x |
x |
- |
- |
B |
Yanıcı sıvılar |
- |
x |
x |
x |
x |
C |
Elektrik kabloları, kontrol panelleri
|
- |
- |
x |
x |
x |
A&B |
Yanıcı malzemeler ile parlayıcı sıvı ve gazların birleşimi
|
- |
- |
x |
- |
- |
A&C |
Yanıcı malzemeler ile elektrikli |
- |
- |
x |
- |
- |
B&C |
Yanıcı sıvı ve gazlar ile elektrikli aletlerin kombinasyonu
|
- |
- |
x |
x |
x |
A,B&C |
Yanıcı malzemelerin parlayıcı sıvıların ve gazların vede elektrikli aletlerin kombinasyonu |
- |
- |
x |
- |
- |
D |
Yanabilen hafif metal yangınları bu sınıfa girer. (sodyum, |
|
x |
x |
x |
|
E |
Elektrik tesisatında yaşanan yangınları bu sınıfa girer |
Bakımlar
Yangın söndürme cihazlarının dolum ve bakımları TS 11748’e uygun olarak yapılması gerekmektedir. Söndürücülerin bakımını yapan üreticinin veya servis firmalarının Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın dolum ve servis yeterlilik belgesine sahip olması gerekir. Tüplerin 6 aylık periyodik bakımları yapılmalı, 4 yılda bir tozlarının değiştirilmesi gerekmektedir. Bakım formları tüplerin üzerinde bulunması gerekmektedir.
Kontroller
Yangın tüplerinin görsel olarak kontrollerinin haftalık gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Kontroller sırasında yapılması gerekenler aşağıda ifade edilmiştir:
- Tüplerin yangın tipine uygun olarak tespit edilmiş yerlerinde olup olmadığına bakılmalı
- Görülebilmesi veya ulaşılabilmesi için önlerine herhangi bir engel olmamalı
- Kullanma talimatı okunabilir olmalı
- Mührü kırık ve kayıp olmamalı
- Doluluğu tartılmak suretiyle kontrol edilmeli
- Tüplerdeki basınç göstergesinin uygun konumda olup olmadığı kontrol edilmeli
- Fiziksel bir darbe, korozyon başlangıcı veya tüplerde sızıntı olup olmadığı kontrol edilmelidir.
Yerleşim ve İşaretleri
Portatif yangın tüplerinin, söndürücünün ağız kısmından zemine doğru en fazla 120 cm yüksekliğinde yerleştirilmiş olması gerekmektedir. Tüplerin yerini gösteren işaretin ise yerden 200 cm yukarıya asılması gerekmektedir. İşaretçinin kırmızı zemin üzerine beyaz levha şeklinde tasarlanması gerekmektedir. Levhanın boyutları 15 x 22,5 cm olmalıdır.
Portatif yangın söndürücüler kullanılırken dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:
- Rüzgâr istikametine göre arkaya alınmalıdır.
- Tarayarak önden çıkış noktasına yangının temeline müdahale edilmelidir.
- Damlama veya sızıntı varsa sızıntının çıktığı nokta hedef alınmalıdır.
- Birden fazla yangın söndürme cihazı bir arada kullanılıyorsa farklı yönlere uygulanmalıdır.
- Yangının tamamen söndüğüne emin olmadan yangın mahalinden ayrılmamak gerekmektedir.
Kaynak:http://anadolurisk.com.tr/